اثر کاربرد کودهای زیستی و کود شیمیایی نیتروژنه بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا (.Phaseolus vulgaris L) تحت شرایط تنش‌کمبود آب

Abstract

کودهای زیستی یکی از مهترین منابع تأمین عناصر غذایی در کشاورزی پایدار محسوب می شوند. بدین منظور پژوهشی به صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1394 انجام شد. سطوح آبیاری در 3 سطح شامل: 100، 75 و 50 درصد نیازآبی لوبیا به‌عنوان عامل اصلی و نوع کود شامل: کود زیستی نیتروکسین، کود زیستی بیوفسفر، کود شیمیایی نیتروژنه (اوره) و شاهد (بدون کود) به‌عنوان عامل فرعی بودند. نتایج آزمایش نشان داد که کودهای مورد بررسی بر ‌عملکرد دانه و تعداد غلاف در بوته لوبیا تأثیر معنی دار (0.05≥P)، و بر تعداد دانه در غلاف و وزن صد دانه لوبیا تأثیر بسیار معنی‌داری (0.01≥P) داشتند. در این میان، کود زیستی نیتروکسین بیشترین تأثیر را نشان داد و صفات مورد بررسی را به ترتیب 92.4، 101.7، 47.3 و 38.7 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش داد. اثر سطوح آبیاری‌ نیز بر تمام صفات لوبیا خیلی معنی‌دار (0.01≥P) بود، به‌طوری‌که کمترین مقدار صفات مذکور در تیمار 50 درصد نیازآبی لوبیا مشاهده شد و نسبت به تیمار 100 درصد نیازآبی به ترتیب 68.1، 35.8، 56.3 و 38.1 درصد کاهش نشان داد. اثر متقابل کود و آبیاری تنها بر عملکرد ماده‌خشک لوبیا معنی‌دار (0.05≥P) بود، به‌طوری‌که بیشترین و کمترین عملکرد ماده‌خشک به ترتیب در نتیجه‌ی کاربرد کود نیتروکسین با تأمین 100 درصد نیازآبی (7741 کیلوگرم در هکتار) و شاهد (بدون کود) در شرایط 50 درصد نیازآبی (880 کیلوگرم در هکتار) بدست آمد. به‌طورکلی، کاربرد نیتروکسین منجر به بهبود معنی‌دار تمام صفات لوبیا شد و در اثر کاربرد بیوفسفر نیز در مقایسه با کود شیمیایی اوره، اکثر صفات لوبیا تفاوت معنی‌دار نداشتند، بنابراین می‌توان جهت تولید محصول سالم لوبیا با عملکردی برابر با نظام‌های رایج از این کودهای زیستی بهره جست.

Keywords

• بیوفسفر
• حبوبات
• کود اوره
• نیازآبی
• نیتروکسین