Eskiyeni (Mar 2023)
Tarihi Bir Figür Olarak Hz. Hüseyin’in Eşi: Şehri Bânû
Abstract
Hz. Hüseyin’in eşlerinden olan ve çoğunlukla Şehri Bânû ismiyle anılan karakter hakkında kaynaklarda sınırlı ve ihtilaflı bilgiye yer verilmektedir. Başta ismiyle alakalı olmak üzere, onun kimliği ve hayatı konusunda çok farklı aktarımlar bulunmaktadır. Sünnî ve Şiî müelliflerin Şehri Bânû’ya farklı perspektiften bakmaları, onun hakkındaki aktarımları çeşitlendiren ve şüpheli kılan etkenlerin başında gelmektedir. Öyle ki, kaynaklarda Hüseyin b. Ali’nin eşi ve Zeynelâbidîn’in annesi olduğu konusunda neredeyse ittifak olmasına rağmen, geri kalan hayatı ve vefatı hakkında net bilgiye yer verilmemektedir. Onun etrafında dönen en çetrefilli tartışma ise soyu hakkındadır. İlk dönem müellifleri onu, çoğunlukla Sind veya Sicistan tarafından getirilen bir köle olarak takdim ederken, sonraki dönem müelliflerinin onu, Sasani İmparatorluğu’nun son kisrası III. Yezdicerd’in kızı olarak sunduğu görülmektedir. O, özellikle Şiîlerin yanında ayrıcalıklı bir konuma sahiptir. Bu yüzden Şiî müelliflerin Şehri Bânû’yu asil bir soya bağlama gayretleri gözden kaçmayacak kadar açıktır. Bu gayretin neticesinde Şehri Bânû, baba tarafından Hz. Muhammed’e (sav); anne tarafından Sâsânî kraliyet ailesine bağlanmak suretiyle iki taraftan asil bir soyla ilişkilendirilmiştir. Bir taraftan böylesine asil bir soyla ilişkilendirilen Şehri Bânû, diğer taraftan sıradan bir köle olarak tanıtılmıştır. Dolayısıyla Şehri Bânû karakteri, Sünnî ve Şiî geleneğin arasında sıkışıp kalmış tartışmalı bir figür olarak tarihin sayfalarında yerini almıştır.
Keywords
