ارزیابی ادله موافقان و مخالفان روش تفسیر علمی قرآن کریم

Abstract

تلقی رایج از تفسیر علمی، تفسیری است که از اصطلاحات علمی در تفسیر قرآن کریم استفاده شده و مفسّر در استخراج دانش‌های گوناگون و آرای مختلف علمی از آیات قرآن، سعی می‌کند. قرآن کریم از نظر طرفداران این روش، شامل همۀ دانش‌ها، اعم از دانش‌های گذشته و آینده است. بنابراین در قرآن مجید از دیدگاه آنان، علاوه بر علوم دینی اعم از اعتقادی و عملی، سایر دانش‌های مختلف و متعدد طبیعی و دنیوی نیز وجود دارد. آیاتی نظیر «... وَنَزَّلْنَا عَلَیْکَ الْکِتَابَ تِبْیَانًا لِکُلِّ شَیْءٍ...» (نحل:89) و «...مَا فَرَّطْنَا فِی الْکِتَابِ مِنْ شَیْءٍ» (انعام:38)، از جمله آیات مورد استناد طرفداران این روش است.در مقابل، با توجه به اهداف هدایتی و انسان‌ساز قرآن کریم و نیز بلاغت معجزه‌آسای آن، برخی از مفسران و اندیشمندان علوم قرآنی منکر روایی این روش تفسیری شده‌اند.نویسنده پس از طرح تفصیلی ادّلۀ طرفین، دلایل گروه دوم را ترجیح داده است. لکن، ممکن دانسته اشاره‌هایی خارج از طریق دلالت‌های لفظی در قرآن کریم وجود داشته باشد، که از اسراری پنهان در آن پرده برمی‌دارد

Keywords

• روش‌های تفسیری
• روش تفسیر علمی
• تفسیر قرآن
• روش‌شناسی تفسیر