پژوهش‌های بین‌رشته‌ای ادبی (May 2023)
تحلیل بینانشانه‌ای رمان و فیلم«گاو خونی» براساس رمزگان روایی رولان بارت
Abstract
این مقاله می‌کوشد با رویکردی بینانشانه‌شناسی و بر اساس الگوی رمزگان روایی رولان بارت به تحلیل فیلم اقتباسی «گاو خونی» ساختۀ بهروز افخمی برگرفته‌شده ازرمان گاوخونی نوشتۀ جعفرمدرّس صادقی بپردازد. در نقد آثار سینمایی، به طور عمده به جنبه‌های زیبایی‌شناسی، صحنه پردازی، عناصر بصری فیلم و درون‌مایۀ فیلم توجّه می‌شود و دلالت‌ها، نشانه‌ها و مؤلّفه‌های نشانه‌شناختی و معناشناختی آن، کمتر مورد توجّه قرار می‌گیرد. در تحلیل سینما، رویکرد نشانه‌شناسی به بررسی، تحلیل و تفسیر کنش دلالت پذیری و فرایند معنا سازی متن می‌پردازد و فیلم را به عنوان یک نظام نشانه‌ای تصویری، دربر‌گیرندۀ «تصویر»(باز نمودشی)،«شاخص»(نشانة نقش کارکردی برای بازنمود تصویر) و «نماد»(نشانة تلقین کنندۀ معنا از معنای ذاتی تصویر) بررسی می‌کند. در رویکرد بینانشانه‌ای، به یاری الگوی رمزگان روایی رولان بارت، یعنی رمزگان هرمنوتیکی، فرهنگی، معنابنی، کنش‌مند و نمادین، می‌توان به تحلیل بینانشانه شناختی فیلم‌های سینمایی از جمله فیلم اقتباسی «گاو خونی» پرداخت. دستاورد این پژوهش این است که با بررسی نظام نشانگانی متمایز بین دو متن زبانی- ادبی و متن تصویری، می‌توان به تحلیل بینانشانگانی متنی ادبی-روایی(دراین پژوهش: رمان«گاوخونی») وفیلم اقتباسی-روایی(دراین پژوهش: فیلم«گاو خونی») به کمکِ رمزگان روایی پنج‌گانة رولان بارت پرداخت که این پژوهش، موجب غنای مطالعات متن شناختی ومطالعات سینمایی می شود.
Keywords
