Medya ve Din Araştırmaları Dergisi (Dec 2021)
11 Eylül Sonrası Valeurs Actuelles ve L’express’de Medeniyetler Çatışması ve İslam Algısı
Abstract
İçinde bulunduğumuz dijital çağda pek çok konuda olduğu gibi İslam dünyası ile ilgili bilgi de kitle iletişim araçları ile üretilmektedir. Yazılı basın, televizyon, dergi ve gazeteler bir yandan islamofobik üretime katkıda bulunurken diğer yandan İslam ve Müslümanlara yöneltilen nefret söylemlerini meşrulaştırma ve yaygınlaştırma işlevi görmektedir. Batı ana akım medyası bu konuda etkin biçimde kullanılmakta, hayali ya da öteki İslam ve Müslüman inşası artarak sürmektedir. Medeniyetler Çatışması tezi ile temelleri atılan çatışma ortamı, 11 Eylül İkiz Kule Saldırılarının katkısı ile medya için oldukça elverişli bir propaganda zeminine dönüşmüştür. Medeniyetler çatışmasının yanı sıra Aydınlanmanın aklı merkeze alarak kutsala karşı tavır takınması Batı’nın dinle husumetini artırmaktadır. Öte yandan İslam’ın sosyal hayatın her alanını kapsayıcı kodlara sahip olması seküler değerlerle çelişmekte ve özelde İslam’a karşı agresif tutumları ortaya çıkarmaktadır. Bu bağlamda zalim, despot, barbar ve gerici Doğu’nun demokrasi, eşitlik ve hukukun üstünlüğü gibi evrensel değerlere sahip Batı’ya karşı savaş açtığı bir portre çizilmektedir. Özellikle 11 Eylül Saldırıları sonrasında atmosfer medyanın İslam ve Müslüman karşıtlığını körüklediği tartışılmazdır. Bu durumun temel nedeni hem Batı’nın işgalci hareketlerini sağlam bir meşruiyet zemininde inşa etmek hem de Batı toplumlarındaki öteki algısını diri tutmak sureti ile Batılı kimliğin inşasını sürdürmektir. Bu çalışmanın amacı Batı ana akım medyasının öteki olarak İslam’ın inşa edilmesindeki rolüne yönelik çıkarsamada bulunmaktır. Bu bağlamda Fransa’da yayın yapan yüksek tirajlı iki derginin kapak seçimleri nitel araştırma tekniklerinden göstergebilimsel analiz yolu ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda her iki derginin de kullandığı görsellerin, renklerin, dilin ve kelime öbeklerinin amaçlı olarak tasarlandığı tespit edilmiştir. Bu tasarımda Batı ve Doğu, din ve coğrafya bakımından karşı karşıya getirilmekte, iki ayrı medeniyetin çatışması vurgulanmaktadır. Öte yandan göstergelerin ayrıntılı olarak izi sürüldüğünde, Doğu’nun artan popülasyonu karşısında Batı toplumlarının endişe duymasının amaçlandığı ve Hristiyanlığın İslam karşısında giderek zayıflayacağına yönelik kaygı ortamı yaratılmaya çalışıldığı ifade edilebilir.
Keywords
