Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Sep 2024)
ÉMILE DURKHEIM’IN POLEMİK REPERTUARI: TOPLUMSALLIĞIN NELİĞİ VE AHLAKIN KÖKENİ SORUNU
Abstract
ÖZ: Émile Durkheim, bilim olarak sosyoloji ülküsünün en önemli mimarlarından birisidir. O, sosyolojide “olguların dili”yle konuşmayı ilkeleştiren önemli figürler arasındadır. Ancak tüm bu “nesnel”, “olgusal” ve “ilmi” görüntüsüne rağmen, Durkheim aynı zamanda iyi bir polemikçidir. Durkheim’ın metinlerinde sadece olgusal gözlemlere ilişkin genellemeler yer almaz. Durkheim, aynı zamanda agresif, tartışmacı, nüktedan ve eleştirel kimliğiyle öne çıkan iyi bir yorumcu ve “metin yazarı”dır. Özellikle toplumsallık, ahlak, anomi ve sosyalizm gibi konularda Durkheim’ın bu yönü daha baskın bir biçimde tespit edilebilmektedir. Bu makalede Durkheim’ın polemik repertuarı, toplumsallık ve ahlak konusu üzerinden yansıtılmaktadır. Her iki tema, Durkheim’ın sosyoloji projesinin en belirleyici direkleri olduğundan, Durkheim’ın polemik repertuarında geniş bir yer tutar. Durkheim’ın toplumsallığın neliğini ve ahlakın kökenini delillendirme girişiminde bir olgusal tanıtlama yüzeyi bir de polemik mütalaa düzeyi bulunur. Bu anlamda makalenin amacı, Durkheim’ın en belirleyici çalışma odaklarından biri olan toplumsallık ve ahlâk konularında, eksik kaldığı, güçlükle savaştığı, düşünce ikliminin aksaklıklarını sergilediği, satır aralarında gizlenen polemikçi tavrı gündeme getirmektir. Bu yönüyle makale, Durkheim’ı farklı biçimlerde yeniden tartışmaya açmak ve onun polemik yönlerini farklı veçheleriyle daha anlaşılır kılma gayesindedir. ABSTRACT: Émile Durkheim is one of the most important architects of the ideal of sociology as a science. He is among the important figures in sociology who adopted the principle of speaking in the “language of facts”. However, despite all this “objective”, “factual” and “scientific” appearance, Durkheim is also a good polemicist. Durkheim’s texts do not contain only generalizations about factual observations. Durkheim is also a good commentator and “text writer” who stands out with his aggressive, argumentative, witty and critical identity. This aspect of Durkheim can be detected more dominantly, especially on issues such as sociality, morality, anomie and socialism. In this article, Durkheim's polemical repertoire is reflected on the subject of sociality and morality. Since both themes are the most defining pillars of Durkheim’s sociological project, they occupy a wideplace in Durkheim's polemical repertoire. In Durkheim’s attempt to prove the essence of sociality and the origin of morality, there is a surface of factual demonstration and a level of polemical consideration. In this sense, the aim of the article is to bring to the agenda the polemical attitude hidden between the lines, where Durkheim was incomplete, struggled with difficulty, and exhibited the flaws in his thought climate, on the issues of sociality and morality, which were one of his most decisive focus of work. In this respect, the article aims to reopen Durkheim for discussion in different ways and to make his polemical aspects more understandable from different aspects.
Keywords
