راهبردها و راهکنش‌های فرزندپروری در مقطع نوجوانی براساس متون اسلامی و روان‌شناسی

Abstract

پژوهش حاضر با رویکردی روان‌شناختی و اسلامی، به دنبال تدوین روش‌های فرزندپروری برای والدین، به ویژه پدر، در ضمن راهبردها و راهکنش‌ها است. راهبرد، برنامه‌ای است که برای نیل به یک هدف بلند مدت طراحی می‌گردد و راهکنش، روش‌های عملیاتی است که برای دستیابی به هدف مورد استفاده قرار می گیرد. روش این تحقیق، تحلیل محتوای متون اسلامی و روان‌شناختی در زمینه فرزندپروی نوجوان است. بدین منظور، متون اسلامی و روان‌شناسی مربوط به نوجوانی و فرزندپروری در مقطع نوجوانی بررسی گردید. از گزاره‌های اسلامی، 58 کد و از پژوهش‌های روان‌شناختی 234 کد به دست آمد. داده‌ها با کمک نرم‌افزار اطلس تی تحلیل کیفی شد. بعد از دسته‌بندی کدهای اولیه، کدگذاری محوری و شبکه‌سازی با رویکرد اجتهادی−انضمامی انجام شد. یافته‌های تحقیق کشف سه راهبرد کلی و 28 راهکنش برای فرزندپروری است: راهبرد رابطه با نوجوان شامل لیاقت‌دهی، مسالمت‌جویی، محبوبیت، مجاورت، بصیرت، شناخت و شوخ‌طبعی، راهبرد آموزش شامل توجه‌دهی به سلامت و پذیرش هیجان‌خواهی، مسئولیت‌دهی، هدایت فکری، هدایت جنسی، پرورش عقلانیت، محدودیت، مشارکت، تقویت مهارت‌ها، مهارت شغلی، نظارت، نصیحت‌گری، موفقیت، تمرین تصمیم‌گیری، و راهبرد خودمدیریتی والدین شامل صلابت، استعانت از خداوند، هماهنگی تربیتی، مشاوره‌جویی، رسیدگی به خود، عاملیت به اصول خویش، رضایت زناشویی است.

Keywords

• فرزندپروری
• راهبرد
• راهکنش
• نوجوان
• متون اسلامی