Marife Dini Araştırmalar Dergisi (Sep 2009)
İhvan-ı Safa Risalelerinde Kelama Karşı Takınılan Olumsuz Tavrın Nedenleri Üzerine Bir Değerlendirme
Abstract
İslam düşünce tarihinde ortaya koydukları düşünceler ve ilginç değerlen-dirmeleriyle önemli bir yer işgal eden İhvan-ı Safa, tarih boyunca araştırmacıların ilgi odağı olmuş, yaşadıkları dönemde düşünceleriyle etkili oldukları gibi, sonrasında da bu etkileri devam etmiştir. Gizemli bir dil kullanan, Şii/İsmaili anlayışın egemen olduğu İhvan-ı Safa, yaşadıkları dönemde İslam toplumunu içinde bulunduğu olum-suz durumdan kurtarmak adına ortaya çıktığı iddiasındadır. Bu nedenle kendisini hiçbir düşünceyle sınırlamadığını, bütün semavi kitapların yanı sıra filozof ve bilim adamlarının ortaya koydukları düşünceleri esas aldıklarını söylemektedirler. Söylemi ile uygulamaları arasındaki durumu tesbit amacıyla Risalelerin incelenmesi gerek-mektedir. Bu amaçla Risalelerde kelam ilmine ve kelamcılara yaklaşım tarzlarını be-lirleme adına Risaleler baştan sona gözden geçirildi. Kelama dair değerlendirmeler tek bir başlık altında olmayıp Risaleler’in farklı yerlerine serpiştirilmiştir. İhvan, Şii/İsmaili düşünce ve gnostik bir yaklaşıma sahip olduklarından doğru düşüncenin ancak bir imam vasıtasıyla ta’lim yoluyla elde edilebileceği iddiasındadır. Bu düşün-celerini şiddetle reddeden kelam ilmine karşı da olumsuz bir tavrın içindedirler. Ça-lışmamızda bu durumun tesbiti hedeflenmiştir.
Keywords
