Latîfî Tezkiresini Derkenardan Okumak: Tezkirenin Râşid Efendi Nüshasındaki Notlar Üzerine Bir İnceleme

Abstract

Türk tezkirecilik geleneğinin önemli metinlerinden sayılan Latîfî Tezkiresi kaleme alındığı ilk yıllardan itibaren bazı eleştirilerin hedefi olmuştur. Tezkirenin Kayseri Râşid Efendi nüshasındaki kayıtlardan anlaşıldığına göre Latîfî’ye dair bu eleştiriler kendi döneminde de sözde kalmamış ve tezkireyi çeşitli açılardan tamamlayıcı “notlar” olarak Râşid Efendi nüshasının derkenarlarına işlenmiştir. Bahsi geçen notlar tezkirenin bütününe yayılmış vaziyettedir. Mahiyet itibarıyla ise bu notlarda ya Latîfî tarafından tezkiredeki şairlerin tespit edilemeyen şiirlerinden örnekler verilmekte ya da çeşitli şairlere dair kimi zaman magazinsel bir tarafı da olan satır arası bilgiler sunulmaktadır. Râşid Efendi’nin derkenarlarına kaydedilmiş bu notları kimin tuttuğu kesin olarak belli değildir. Ancak tezkirenin ilk versiyonu sayılan bu nüsha üzerindeki bazı çalışmalarda notları düşen kişinin Latîfî olabileceği iddia edilmiştir. Bu yazıda Râşid Efendi nüshasındaki notlar mahiyet, muhteva, güvenilirlik, kim tarafından ve niçin tutulduğu gibi noktalarda ele alınmış ve bunlarla Latîfî Tezkiresi arasında organik bir bağ olup olmadığı hususu tartışılmıştır.

Keywords

• latîfî tezkiresi
• okuyucu notları
• sahh kayıtları
• kayseri râşid efendi nüshası
• deh murg