Deontička modalnost u govornim činovima u sportskom diskursu

Abstract

U ovom radu sagledava se kompleksnost deontičke modalnosti iz perspektive multidisciplinarnog pristupa zasnovanog na sintezi semantike, pragmatike, analize diskursa i poruka neizrečenog. Uočeni su ključni pragmatički mehanizmi koji omogućavaju isporuku nameravanog govornikovog značenja, kao i njegovo prepoznavanje od strane sagovornika. Teorijski okvir zasniva se na sintezi funkcionalne lingvistike, koja jezik posmatra iz perspektive uzajamnog odnosa pojedinca i društvenog konteksta. U prvi plan istaknuta je Palmerova klasifikacija modalnosti, potom semantička klasifikacija značenja deontičke modalnosti. Metodologija istraživanja zasnovana je na kontrastivnoj analizi korpusa u engleskom i srpskom jeziku. Korpus primera prikupljen je iz pisanih intervjua sportskog žanra iz britanskih, američkih i srpskih dnevnih novina, nedeljnika i časopisa. Glavni kriterijum za odabir tekstova u oba jezika bio je govornik. Korpus primera na engleskom jeziku odabran je iz novina The Source, The Independent, The BBC, a korpus primera iz srpskog iz Sportskog žurnala, Balkan-handball, Ekspres. Identifikovano je nekoliko ciljeva analize, poput identifikacije sintaksičkih struktura u okviru deontičkih modalnih operatora u engleskom i srpskom jeziku, ili značenja koja ti operatori impliciraju u oba jezika. Ovo istraživanje sagledava kompleksan odnos jezika i društva, ističući u prvi plan značaj jezičke kategorije modalnosti kao jezičkog mehanizma društvenog delovanja posredstvom kog pojedinac ne samo da konstituiše i odražava sopstveni identitet iskazivanjem svojih stavova, već ima mogućnost uticaja na mišljenje, stavove i identitet drugih učesnika interakcije, a time i na celokupno društvo.

Keywords

• pragmatika
• korpus
• modalnost
• deontička modalnost
• govorni činovi
• ilokuciona sila