سیاست علم و فناوری (Jun 2015)
رهیافت تلفیقی جامعهشناسی علم به مهاجرت نخبگان با تأکید بر جامعه ایران
Abstract
یکی از کاربردهای جامعهشناسی علم به عنوان شاخهای تخصصی از جامعهشناسی معرفت، پرداختن به تأثیر و تأثر میان جامعه و علم(به ویژه مسائل جامعه‌شناختی نهاد علم) است. این مقاله، ضمن مرور برخی آمارهای مرتبط با مهاجرت نخبگان در ایران و جهان و همچنین ارائه سنخشناسی این مهاجرتها، تلاش میکند با استفاده از روش پژوهش اسنادی و تحلیل مجدد آماری و با رویکرد تلفیقی جامعهشناسی علم، به تحلیل مسأله مهاجرت نخبگان بپردازد. برخی از مهمترین یافتههای نظری مقاله عبارتند از: 1) علیرغم افزایش سهم تولید علم و پیشرفتهای علمی کشور، آمار مهاجرت نخبگان ایرانی همچنان بالاست؛ 2) در پرتو تأثیر متقابل جامعه و نهاد علم، 10 سنخ از مهاجرت نخبگان ایرانی قابل کشف و شناسایی است؛ 3) بر اساس بینش مندرج در جامعهشناسی علم، ضرورت دارد به مصادیق تأثیر هنجارهای اجتماعات علمی بر نخبگان، تأثیر ساختارها و هنجارهای اجتماعی-اقتصادی بر فعالیتهای علمی، نقش شبکههای ارتباطی محققان و نقش ساختارهای اجتماعی و شناختی توجه شود. رهیافت تلفیقی در تحلیل خود، همزمان به دو مؤلفه عاملیت و ساختار توجه دارد. کلیدواژه‌ها:
