پژوهش در دین و سلامت (Jun 2023)
نقش پیشبینیکنندگی محبوبیت والدین و نشاط معنوی از احساس خودارزشمندی در نوجوانان دارای والد با آسیب بینایی در خانواده‌های تحت پوشش سازمان بهزیستی
Abstract
سابقه و هدف: نشاط معنوی مقولهای است که با وجود اهمیت فراوان آن بهعنوان موضوعی مجزا کمتر به آن توجه شده است. نشاط لازمۀ زندگی و عامل محرکی برای نیل انسان به سلامت روانی و قُرب الیالله است. در عین حال، عامل خانواده بهویژه محبوبیت والدین با بهزیستی روانی و کاهش آسیبهای اجتماعی-روانی ارتباط معناداری دارد. ازاین‌رو، این پژوهش با هدف بررسی نقش پیشبینیکنندگی محبوبیت والدین و نشاط معنوی با احساس خودارزشمندی نوجوانان انجام شد. روش کار: پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعۀ آماری همۀ نوجوانان دارای والد نابینای تحت پوشش سازمان بهزیستی در 31 استان ایران در سال 1400 بود که 240 نفر از آنان به‌روش نمونهگیری هدفمند و برحسب مراجعات متوالی به مراکز بهزیستی انتخاب شدند و پرسشنامههای احساس خودارزشمندی روزنبرگ، نشاط معنوی افروز و محبوبیت والدین افروز و اسدی را تکمیل کردند. برای تحلیل دادهها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانۀ سلسله‌مراتبی استفاده شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد بین نشاط معنوی با احساس خودارزشمندی (63/0=r و 011/0>P) و همچنین بین محبوبیت والدین (52/0=r و 017/0>P) با احساس خودارزشمندی همبستگی مثبت و معنادار برقرار بود. تحلیل رگرسیون نشان داد بهترتیب نشاط معنوی توان تبیین 20% از واریانس احساس خودارزشمندی، نشاط معنوی و محبوبیت والدین با هم توان تبیین 28% از واریانس احساس خودارزشمندی؛ و محبوبیت والدین مستقل از نشاط معنوی توان تبیین 7% از این واریانس را داشتند. دو عامل محبوبیت مادر و پدر نیز توانستند 8% از واریانس احساس خودارزشمندی را پیشبینی کنند. در میان متغیّرهای مربوط به محبوبیت مادر و پدر، محبوبیت مادر با ضریب بتای 26/0=β قویترین پیشبینیکننده بود. نتیجه‌گیری: ازآنجایی‌که محبوبیت والدین و نشاط معنوی میزان بالایی از تغییرپذیری احساس خودارزشمندی را تبیین میکنند، میتوان توجه به این عوامل را در بهبود احساس خودارزشمندی نوجوانان مهم دانست و در برنامههای ارتقای سلامت در جامعه مدنظر قرار داد.
Keywords
