Vakanüvis Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi (Sep 2019)
Haruniye Alman Yetimhanesi
Abstract
19. Yüzyılın sonlarına doğru meydana gelen Ermeni olayları, sonuçları itibariyle misyon kuruluşları için büyük bir fırsat olmuş ve bu kuruluşlar Doğu bölgelerinde bir biri ardına istasyon açmışlardı. 1909 yılında Adana ve çevresinde vukû bulan olaylar da misyon teşkilatları için yeni bir çalışma alanı ortaya çıkardı ve Alman misyonerler, Adana Vilayeti dâhilinde bulunan Bahçe Kazası'na bağlı Haruniye Karyesi'nde açtıkları yetimhane ile bölgede faaliyete başladılar. Haruniye Alman Yetimhanesi'nin kurulmasında önemli bir yere sahip olan Alman Yardım Birliği (Deutscher Hülfsbund für Christliches Liebeswerk in Orient), 1890'lı yıllarda Maraş, Mamuretülaziz ve Van gibi bölgelerde tesis ettiği birimler ve buralardaki çalışmalar sayesinde misyon açısından başarılı çalışmalar yapmıştı. Yardım Birliği başta yetimhaneler olmak üzere, sağlık birimleri, dul kadınlar için bakım evleri ve atölyeler açmak suretiyle faaliyet bölgelerinde etkili bir misyon çalışması yürütmeye muvaffak oldu. Bu bildiride, Alman Yardım Birliği'nin önemli istasyonlarından birisini oluşturan ve Cebel-i Bereket Sancağı içerisinde yer alan Haruniye Karyesi'ndeki Alman Yetimhanesi hakkında bilgi verilecektir. Burada evvelâ, yetimhanenin kuruluş süreci ve bu istikâmette misyonerlerin Osmanlı makamlarıyla yaptığı yazışmalar ortaya konacaktır. Daha sonra, Osmanlı Devleti için kritik bir dönemi ifade eden Birinci Dünya Savaşı öncesi ve savaş yıllarında yetimhanenin durumu ve çalışmaları hakkında bilgi verilecektir. Son olarak, savaşın bitmesiyle birlikte yetimhanede kalan çocukların akıbeti ve kurumun Amerikan yardım kuruluşu Yakın Doğu Yardım Komistesi (Near East Relief)'ne nasıl devredildiği izah edilecektir.
Keywords
