İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi (Jun 2022)
Aliyyü’l-Kârî’nin Teşehhütte Şehâdet Parmağıyla İşaret Etmek Konusundaki et-Tedhîn li’t-Tezyîn alâ vechi’t-tebyîn Adlı Risâlesinin Çevirisi
Abstract
Bu çalışma Hanefî âlimlerinden Aliyyü’l-Kârî el-Herevî’nin (ö. 1014/1605) et-Tedhîn li’t-Tezyîn alâ vechi’t-tebyîn adlı risâlesinin tercümesidir. Risâlede tahiyyâtta işaret parmağının kaldırılması meselesi incelenmektedir. Aliyyü’l-Kârî et-Tedhîn’den önce, yine aynı konuda Tezyînü’l-ibâre li tahsîni’l-işâre adlı bir risâle daha kaleme almış olup et-Tezyîn’de tahiyyâtta parmakla işaret edileceği konusunu cumhur ulemânın görüşlerini de kapsayacak şekilde delilleri ile ortaya koymaya çalışmıştır. Bu minvalde tahiyyâtta işaret yoktur, diyenleri eleştirmiştir. Karşı görüşte olan Hanefî âlimlerinden Fıkhu’l-Keydânî müellifi Lütfullah el-Keydânî’yi (ö. 750/1349) ise ağır bir şekilde eleştirmiştir. Bu eleştiriler üzerine Aliyyü’l-Kârî dönemin önde gelen âlimlerinden olduğunu ifade ettiği bir zatın mezkûr eseri okuduktan sonra aklına takılan bazı soruları kaleme aldığı bir mektubu kendisine yolladığını söylemiştir. Aliyyü’l-Kârî ise bu mektuba cevap olarak et-Tedhîn li’t-Tezyîn alâ vechi’t-tebyîn adlı risâlesini kaleme aldığını belirtmiştir. Aliyyü’l-Kârî bu risalede tahiyyâtta parmakla işaretin bulunmadığını söyleyen Hanefîlere ait görüşleri sıraladıktan sonra bunlara karşı kendi görüşünü ortaya koymuştur. Kendi görüşünü açıklaması sırasında ise özellikle “mutlak müctehid”, “mezhepte müctehid”, “meselede müctehid” ve teklifi hükümlerden “mekruh” kavramlarını izah etmiş, son olarak da el-Keydânî’yi ağır ithamlarla hedef almıştır.
