گردشگری فرهنگ (Jul 2022)
نقش آیینی آب در شکلگیری منظر شهر سمنان و دامغان
Abstract
آب به‌عنوان نخستین شرط حیات در جامعة بشری برطرف‌کنندة نیاز های اولیة مردم بوده است. آب در ادیان و آیین‌های باستانی در ایران نقش مهمی در شکل‌دهی به منظر شهرها داشته و به‌عنوان عنصر طبیعی پدیدآورندة باکیفیت‌ترین فضاهای جمعی می‌توان از آن نام برد. از این رو برای آن اسطوره‌سازی می‌کردند و به جهت اهمیتی که برای این عنصر زندگی‌بخش قائل بودند مراسم و آدابی که در ارتباط با آن از گذشته تا کنون انجام می‌دادند که این امر ریشة تاریخی در اعتقادات مردم ایران و ادیان باستانی دارد. استان سمنان، به‌علت واقع‌‌شدن در محدودة اقلیمی گرم‌وخشک کویری، همواره با مشکل سختی دسترسی به آب روبرو بوده است. اقتصاد مبتنی برکشاورزی در کنار کمیاب‌بودن آب، موجب اثرگذاری این عنصر حیات‌بخش بر تمام وجوه زندگی مردم این منطقه شده است. مدیریت آب در این خطه، امری بسیارمهم، در ساختار شهر و رفع نیازهای مردم تلقی گردیده و نیاز به آب به‌عنوان عنصری که خود رافع سایر نیازهاست، موجب توجه ویژة مردم به این عنصر شده است. از این رو به نظر می‌رسد آب با فاصله‌گرفتن از ماهیت عملکردی خود، به عنصری مقدس و قابل احترام تبدیل شده است. با توجه به بازدید میدانی از بافت تاریخی شهر سمنان و دامغان آنچه بیش از همه نظر مخاطب را به خود جلب می‌نماید، نقش آیینی آب در شکل‌دهی به شهر سمنان و دامغان است که از لحاظ عینی-ذهنی بر منظر شهر بسیار تأثیرگذار بوده و در کنار عملکرد صحیحی که در سطح شهر داشته است کیفیت فضایی متفاوتی را در محلات شهر ایجاد کرده است. لذا این پژوهش به دنبال بررسی موشکافانة نقش آیینی آب در شکلگیری منظر شهر سمنان و دامغان است.
Keywords
