The Polish Journal of Aesthetics (Jun 2013)
DZIEWCZYNA, KTÓRA PRZYCHODZI PO MUZACH. DWIE UWAGI O SZTUCE W DNIU DZISIEJSZYM
Abstract
Jednym z bardziej dramatycznych i proroczych gestów heglizmu okazało się orzeczenie przez filozofa „śmierci sztuki” już na początku XIX wieku. Miała ona – jak twierdzi Hegel w Fenomenologii ducha – nastąpić w konsekwencji utraty wymiaru duchowości w tejże sztuce, która opuszczona definitywnie przez Muzy przechodzi w ręce młodej dziewczyny, jak się zdaje – tylko naiwnej i zmysłowej. Motyw ten wykorzystany został w polemiczny sposób przez współczesnego dekonstrukcjonistę francuskiego, Jeana-Luca Nan-cy’ego w eseju, w którym heglowska dziewczyna staje się symbolem niezamierającego piękna sztuki – piękna, które choć faktycznie pozbawione ducha, wciąż oddziałuje mocno na nasze zmysły, jak ma to miejsce w rzeźbie Trudny wiek(1956)Aliny Szapocznikow. Zdaniem Nancy’ego współczesna kondycja sztuki jest zatem całkiem dobra. Czy jego optymizm faktycznie może podziałać na nas uspokajająco? Czy wygra w sytuacji, gdy we Francji (ale nie tylko tam) muzea są dewastowane w glorii prawa, a sztuka i kultura pozbawiane środków finansowych do ich utrzymania? Dramatyczny raport w tej sprawie został niedawno opublikowany przez grono francuskich naukowców, spośród których najdonośniej zabrzmiał głos Bernarda Sergenta. Jego uwagi brzmią dziś dziwnie niepokojąco także w Polsce.
