بررسی و تحلیل همدید- دینامیک ریزش برف در استان یزد

Abstract

در بیشتر مناطق کشور به ویژه در ارتفاعات بلند، نوع غالب بارش به صورت برف است که می‌تواند منبع اصلی تأمین کننده آب رودها، چشمه‌ها، سفره‌های آبی زیر زمینی و قنات‌ها محسوب شود. به سبب موقعیت جغرافیایی و شرایط توپوگرافی، ارتفاعات بلند استان یزد نیز یکی از مناطق برف‌خیز کشور است. هدف این تحقیق شناخت، بررسی و تحلیل همدید- دینامیک ریزش برف در استان یزد است. بدین منظور پس از شناسایی موقعیت جغرافیایی منطقه و با توجه داده‌های مورد نیاز، 12دوره بارشی برف در طول دوره آماری 1999تا 2011 شناسایی شدند. برای شناسایی حرکت توده هوا و بررسی سامانه‌های همدید به استان، از داده‌های برف و بارش روزانه و نقشه‌های همدید سطح زمین و ترازهای فوقانی جو، رودباد، امگا، چرخندگی و وزش رطوبتی، از پایگاه NCEP/NCAR استخراج و نقشه‌های مربوطه در محیط GrADS ترسیم شده است: پس از بررسی‌های ترمودینامیکی هوایی که استان یزد را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد و مطالعه ویژگی‌های دینامیکی از نظر تقویت و تضعیف سامانه‌های فشاری و تحلیل همدید آن‌ها، سه الگوی همدیدی و فشاری استخراج شده است. در الگوی اول سامانه‌های ترکیبی شرق مدیترانه و سودانی به همراه عمیق‌تر شدن ناوه شرق مدیترانه و نفوذ هوای سرد از زبانه‌های پرفشار عرض‌های بالا و شمال کشور، سبب ریزش برف به ویژه در ارتفاعات استان یزد می‌شود. در الگوی دوم با ایجاد پدیده بلوکینگ سبب ماندگاری هوای سرد به مدت چند روز در استان به همراه ناوۀ عمیق شرق مدیترانه و دریای سرخ و فعالیت همزمان این دو توده هوای جبهه‌ای سبب ریزش برف و سرمای شدید در استان یزد می‌شود. در الگوی سوم با استقرار و نفوذ پرفشار دریای خزر و سیبری و ایجاد پدیده کم فشار بریده (سردچال) در نواحی شمالی و مرکزی ایران باعث ریزش برف در نواحی مرکزی و استان یزد می‌شود.

Keywords

• برف
• نقشه همدید
• الگوی همدید
• بلوکینگ
• کم فشار بریده
• استان یزد