ارزیابی سودمندی کشت مخلوط ذرت- سویا با استفاده از شاخص‌های زراعی و کارایی کنترل علف‌‌هرز

Abstract

در این آزمایش اثر کشت مخلوط افزایشی تراکم­های مختلف سویا بر عملکرد اقتصادی و بیولوژیک ذرت و شاخص کارایی کنترل علف­هرز در شرایط آب و هوایی همدان در سال زراعی 1389 ارزیابی شد. طرح آزمایشی مورد استفاده بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار و پنج تیمار شامل T1 و T2: به ترتیب کشت خالص ذرت با و بدون وجین علف­هرز و T3، T4 و T5: به ترتیب کشت مخلوط افزایشی 15، 30 و 45 درصد تراکم خالص سویا (40 بوته در متر مربع) با ذرت بود. نتایج نشان داد که عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک ذرت در سطح احتمال یک درصد تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفت. ولی، اثر تیمار بر شاخص برداشت معنی­دار نشد. بیشترین عملکرد دانه (803 گرم در متر مربع) و عملکرد بیولوژیک (1793 گرم در متر مربع) مربوط به تیمار کشت خالص ذرت با وجین علف­هرز بود که با تیمار کشت مخلوط افزایشی 45 درصد سویا با ذرت از لحاظ آماری تفاوت معنی­داری نداشت. استفاده از سویا به­عنوان گیاه همراه در کنترل علف­های هرز مزرعه ذرت بسیار مؤثر بود، بطوریکه تیمارهای T4 و T5 پایین­ترین میزان بیوماس را به­ترتیب معادل 53 و 52 گرم در متر مربع و تراکم علف هرز به­ترتیب 17 و 8 بوته در متر مربع را دارا بودند. تیمار T5 را می­توان به ­عنوان برترین تیمار معرفی کرد، زیرا ضمن مهار مناسب علف­های هرز، کمترین میزان شاخص رقابت (04/0)، بالاترین میزان نسبت برابری زمین (27/1)، مجموع ارزش نسبی (33/1) و کارایی کنترل علف­هرز (20/83 درصد) را داشت و بیشترین میزان عملکرد دانه برابر 758 گرم در متر مربع را تولید نمود.

Keywords

• اجزای عملکرد
• بیوماس علف هرز
• تراکم علف هرز
• گیاه همراه
• نسبت برابری زمین