Społeczna opieka nad cmentarzami żydowskimi – zarys problematyki z obszaru Mazowsza

Abstract

Cmentarze ludności żydowskiej to niknący element krajobrazu kulturowego. Ze względu na intensywne działania dewastacyjne prowadzone w latach 1939–1945 oraz trudne losy powojenne, we współczesnych granicach Polski zachowało się nieco ponad 2000 cmentarzy. Ich stan jest zróżnicowany – od uporządkowanych i dostępnych, po całkowicie pozbawione widocznych zarysów w terenie. Współcześnie podejmowane są liczne inicjatywy, których celem jest uporządkowanie cmentarzy, odnalezienie i renowacja macew oraz odpowiednie upamiętnienie miejsc pochówku i samych zmarłych. Szansą na przetrwanie, a przede wszystkim na przywrócenie pamięci o cmentarzach żydowskich są lokalne społeczności zaangażowane w przywracanie pamięci o swoich regionach. Istotną rolę w procesie dbania o ten element dziedzictwa kulturowego odgrywają społeczni opiekunowie zabytków – osoby podejmujące działania, których celem jest zachowanie wartości zabytków, dbanie i utrzymywanie ich w możliwie najlepszym stanie. Są to osoby głęboko zaangażowane i przeświadczone o wartościach nie tylko historycznych, lecz również społeczno-sentymentalnych tych miejsc. Chęć przywrócenia pamięci dotyczy nie tylko samych cmentarzy, lecz również dawnej społeczności żydowskiej, która niegdyś była częścią społeczności mieszkańców.

Keywords

• cmentarze żydowskie
• cmentarze
• dziedzictwo judaistyczne
• społeczni opiekunowie zabytków
• opieka