بررسی تلقیح ازتوباکتر و قطع آبیاری بر عملکرد و برخی خصوصیات فیزیولوژیک ارقام کلزا

Abstract

به‌منظور ارزیابی عملکرد دانه و محتویات سلولی کلزا در تلقیح با ازتوباکتر و قطع آبیاری، آزمایشی در سال زراعی 96-1395، به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی اجرا شد. تیمارها شامل قطع آبیاری از مراحل 30 درصد گل‌دهی و 30 درصد خورجین‌دهی و آبیاری مطلوب، تلقیح بذور با ازتوباکترکروکوکوم سویه‌های 63، 70 و بدون تلقیح و ارقام کلزا شامل نپتون، اکتان و اکاپی (شاهد) بودند. اثر قطع آبیاری بر عملکرد، پرولین، قندهای محلول، پروتئین، آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان و رنگیزه‌های فتوسنتزی معنی‌دار شد. اثر ازتوباکتر بر همه صفات مزبور غیر از عملکرد و پرولین معنی‌دار گردید. ارقام کلزا از نظر عملکرد، قندهای محلول، آنزیم کاتالاز و کلروفیل b و کلروفیل کل متفاوت بودند اما در تجمع پرولین، پروتئین، آنزیم پراکسیداز، کاروتنوئید، کلروفیل a و نسبت کلروفیل a/b اختلاف نداشتند. بیشترین میزان پرولین، قندهای محلول، آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان در قطع آبیاری از 30 درصد گل‌دهی و بیشترین پروتئین و رنگیزه‌های فتوسنتزی از آبیاری مطلوب به‌دست آمد. ازتوباکتر باعث افزایش پروتئین، کلروفیل و کاروتنوئید گردید. ارقام هیبرید اکتان و نپتون از نظر آنزیم کاتالاز و کلروفیل نسبت به رقم اکاپی برتر بودند اما رقم اکاپی از نظر قندهای محلول نسبت به ارقام هیبرید اکتان و نپتون برتری داشت. بیشترین عملکرد دانه با 4559 کیلوگرم در هکتار از آبیاری مطلوب به‌دست آمد. با قطع آبیاری از مراحل 30 درصد خورجین‌دهی و 30 درصد گل‌‌دهی عملکرد دانه به‌ترتیب 5.99 درصد و 23.65 درصد کاهش داشت. ارقام هیبرید اکتان و نپتون با عملکرد دانه 4584 و 4290 کیلوگرم در هکتار نسبت به رقم اکاپی، به‌ترتیب 24.7 و 19.6 درصد برتر بودند. در نتیجه قطع آبیاری باعث کاهش عملکرد و رنگیزه‌های فتوسنتزی شد اما محتویات سلولی و آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان را افزایش داد. چون ازتوباکتر، قندهای محلول، پروتئین، آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان، رنگیزه‌ها و تا حدودی عملکرد را افزایش داد، می‌تواند برای بهبود تغذیه کلزا استفاده شود.

Keywords

• آنزیم‌های آنتی اکسیدان
• پرولین
• قندهای محلول
• کاروتنوئید
• کلروفیل