Islām va ̒ulūm-i ijtimā̒ī (Mar 2023)
بررسی مقایسهای−انتقادی بنیانهای اخلاق اقتصادی اسلام از دیدگاه ماکس وبر و شهید مطهری
Abstract
هدف این مقاله بررسی تطبیقی−انتقادی اندیشه ماکس وبر درخصوص عوامل پیدایش و عدمپیدایش سرمایهداری در مسیحیت و اسلام، از منظر شهید مطهری است. بنیاد انتقادات این نوشتار، پذیرش حقیقت وحیانی دین است که در عرصه نظریهپردازی مطالعات دین موجب تفکیک سطوح پژوهش دینی میشود. دیدگاه جامعهشناسانه وبر و ابژه کردن و نگاه کارکردگرایانه به آن باعث شده از فهم فلسفهها و حقایق باطنی دین اسلام ناتوان بماند.به گمان وبر اسلام در ارائه اخلاقیات رستگاری عاجز مانده و ازاینجهت از قافله نظام سرمایهداری جامانده است؛ امّا بهراستی آنچه موجب رویگردانی اسلام از فلسفه رستگاری و زهد بیانتهای پیوریتانی است، مواجهه مثبت اسلام با دنیاست. پلیدانگاری جهان طبیعت و تکلیف بیحدوحصر بشر که ناشی از نبود اطمینان نسبت به سرنوشت است در اسلام جایگاهی ندارد. در عوض حقوق اسلامی بر پایه حسن ظن به خالق و مخلوق در جهان، او را به سمت شکوفایی اقتصادی میکشاند.
Keywords
