Jak by nie było, to gdzie nie spojrzeć, tak się mówi i pisze

Abstract

Artykuł jest próbą rewizji oceny poprawnościowej takich związków wyrazowych jak jak było, co by nie zrobić, kto by nie przyszedł, gdzie by nie spojrzeć, gdzie nie spojrzę, gdzie się nie ruszysz itp. Są one obecne w polszczyźnie od co najmniej 150 lat, ale wciąż są oceniane negatywnie, jako niepotrzebne rusycyzmy i konstrukcje nielogiczne. Przeprowadzone w tekście rozważania, poparte licznymi przykładami z różnych typów tekstów polszczyzny, prowadzą do wniosku, iż mamy do czynienia z modelem frazeologicznym, zawierającym składniki by nie jako oś konstrukcyjną lub nie, w zdaniach formalnie zaprzeczonych, a w rzeczywistości zawierających wzmocnienie sądu. Te związki sfrazeologizowane wykazały przydatność funkcjonalną i powinno się je zaakceptować w normie użytkowej polszczyzny.

Keywords

• rusycyzm
• logizowanie w języku
• frazeologizacja
• ocena poprawnościowa
• funkcjonalność w języku