Çukurova’nın Fatihlerinden Varsak Türkmenleri

Abstract

Çukurova’nın Fatihleri olarak bilinen Varsaklar, bölgenin Türkleşmesinin öncülerindendir. Bölgede faaliyetlerde bulunan Karamanoğulları, Memlûkler, Ramazanoğulları, Dulkadiroğulları ve Osmanlı münasebetleriyle ele alınan Varsaklar bölge siyasetinde etkin rol oynamışlardır. Osmanlı, mücadeleci ve savaşçı bir ruha sahip olan Varsakları yok etmek yerine kazanma yolunu seçmiştir. Çukurova, Osmanlı hakimiyetine girince Varsaklar vergisini veren sadık birer reaya olmuşlardır. Ancak Celali İsyanıyla bölgede asayişin bozulması üzerine daha güvenli gördükleri Toros dağlarına çekilen Varsaklar, burada yoğun bir nüfusa ulaşarak istedikleri gibi hareket etmenin yanı sıra Kozanoğulları beyliğini kurarak burada yaklaşık 150 yıl hüküm sürmüşlerdir. Osmanlı, bölgede asayişi yeniden temin etmek ve Çukurova’nın Fatihlerinin torunlarını eski yurtlarına döndürmek için çeşitli girişimlerde bulunmuş olsa da maalesef bir mesafe alamamıştır. Osmanlı, hazırlamış olduğu askeri ve sosyolojik bir planlama neticesinde 1865 yılında Gavurdağları’ndan başlattığı Fırka-i İslâhiye projesiyle Kozanoğullarına son vermiş ve bu beyliğe bağlı aşiretleri iskana tabi tutmuştur. Bu iskanın neticesinde Osmaniye şehri kurulurken Varsaklara bağlı aşiretler de şehrin kurucu unsurlarından olmuşlardır. Bugün yaptığımız saha araştırmalarında maalesef iskân edilen aşiretlerin çok az bir kısmı Varsak kimliğimi muhafaza ederken çoğunluğu bu kimliği unutmuştur.

Keywords

• cukurova
• ,varsak
• turkmens,
• kozanoglu
• çukurova
• ,varsaklar,
• türkmenler,
• kozanoğlu