Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet ve Din Temalı Tez Çalışmaları Üzerine Bir Değerlendirme

Abstract

Din ve toplumsal cinsiyet, ayrı ayrı uzun yıllardır çalışılan konular olmakla birlikte, bu iki alanın kesişimi farklı bilim dalları tarafından çalışılmaktadır. Türkiye’de din ve toplumsal cinsiyetin, toplumsal hayattaki karşılaşmaları ise, daha çok örtünme pratikleri, kadın dindarlığı, kutsal metinlerde toplumsal cinsiyet kalıpları, medyada dindar kadının temsili, İslami feminizm, din ve eşcinsellik gibi farklı tartışma konuları şeklinde olmuştur. Bu çalışmada, Türkiye’de din ve toplumsal cinsiyet konusu kapsamında tamamlanmış yüksek lisans ve doktora tez çalışmaları ele alınmıştır. YÖK veri tabanında bu alanda yapılan tamamlanmış tezler incelenmiş, 1990 yılından, 30 Haziran 2016’ya dek 172 adet yüksek lisans, 39 adet doktora olmak üzere, toplamda 211 kayıtlı teze ulaşılmıştır. Konuyla ilgili mevcut akademik çalışmalar incelendiğinde, konunun çoğunlukla din sosyolojisi ve sosyoloji alanlarında işlendiği tespit edilmiştir. Sosyolojiyi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler bölümünde yapılan tezler takip etmektedir. Ayrıca Kadın Çalışmaları, İletişim, Tarih, Temel İslam Bilimleri ve Edebiyat, bu konuyu çalışan diğer bölümlerdir. İlk olarak 1990’lı yıllardan itibaren çalışılmaya başlanan konunun, son 10 yılda büyük bir ivme kazandığı görülmektedir. İşlenen konular arasında, başörtüsü ve örtünme başlığının öne çıktığı görülmektedir. Bunu, Temel İslam Bilimlerinde kadının konumu takip etmektedir. Tezlerde öne çıkan diğer konular ise; laiklik, sekülerleşme, kadının aile içindeki yeri, sosyal hayat içinde kadın, modernleşme hareketleri içinde kadın, mahrem, kamuda dindar kadının görünürlüğü gibi konulardır.

Keywords

• Religion
• Gender
• Woman
• Masculinity
• Veiling
• Din
• Toplumsal Cinsiyet
• Kadın
• Erkeklik
• Örtünme