Litteraria Copernicana (Apr 2021)
Relacje człowiek–zwierzę w przestrzeni postapokaliptycznej (na przykładzie powieści "Le Monde enfin" Jean-Pierre’a Andrevona). Perspektywa filozoficzno-ekologiczna
Abstract
Celem artykułu jest ukazanie specyfiki relacji człowiek/zwierzę w postapokaliptycznej przestrzeni w Le Monde enfin Jean-Pierre’a Andrevona, powieści stworzonej pod wpływem niektórych idei filozofii spekulatywnej i ekologii głębokiej. Artykuł zakłada zanalizowanie dwóch faz, które wpływają na kształtowanie się relacji między ludźmi i zwierzętami: upadku antropocentrycznego świata oraz początku nowego świata z prymarną rolą natury. Zwierzęta i rośliny rekolonizują Ziemię czyniąc ostatnich przedstawicieli rasy ludzkiej więźniami w tropikalnych labiryntach miast – dawnych symboli wielkości człowieka. W dalszej analizie zostają omówione zjawiska widoczne w drugiej fazie: inwersja pojęć człowiek – zwierzę oraz postawa „humanizmu bez ludzi”. Konkluzja dowodzi, iż powieść zaprasza do redefinicji granic człowieczeństwa i zwierzęcości, zaś jej struktura, przyjęta optyka narracyjna oraz dystrybucja ról aktancjalno-tematycznych uwypuklają koniec Antropocenu i początek nadrzędnej roli natury. The aim of this article is to present the characteristics of the human-animal relations in the post-apocalyptic world of Jean-Pierre Andrevon’s Le Monde enfin, a novel influenced by certain concepts derived from speculative philosophy and deep ecology. The article analyzes the two phases that impact the shaping of relationships between humans and animals: the fall of the anthropocentric world and the beginning of the new world, wherein the role of nature is primary. Animals and plants recolonize the Earth and trap the last members of the human race in the tropical mazes of cities – the ancient symbols of human greatness. Further analysis involves discussing the phenomena visible in the second phase: an inversion of the notions of “human” and “animal” and the attitude of “humanism without people”. The conclusion proves that the novel invites us to redefine the limits of “human” and “animal”. Its structure, the adopted narrative strategy and the distribution of actantial and thematic roles highlight the end of human domination, as well as the beginning of the supreme role of nature.
Keywords
