مطالعات زبانی و بلاغی (Oct 2022)
زیبایی شناسی خوانش شعر حافظ در انگلستانِ قرن 19 و 20 (طبق نظریۀ دریافت)
Abstract
در این مقاله علل گرایش قابل‌ملاحظۀ مخاطبان انگلیسی قرون 19 و 20 به شعر حافظ، طبق نظریۀ خوانندهمحور دریافت بررسی می‌شود. توجّه به شعر حافظ در این مقطع خاصّ زمانی ناگهان اوج گرفت. این رویکرد، علل اجتماعی، فرهنگی و ادبی خاصّی داشت که در نظریۀ دریافت با اصطلاح پارادایم تعریف شده‌اند. با تبیین پارادایمهای ادبی جامعۀ انگلستان، افق انتظارات ادبی در مقطع مذکور مشخّص می‌شود و از این طریق، علل گرایش انگلیسی‌ها در این مقطع زمانی به شعر حافظ معلوم میگردد. افق انتظار مهم‌ترین بحث نظریۀ دریافت است که هانس روبرت یائوس مطرح کرد و منظور از آن، تمامی عوامل اجتماعی و ادبی برانگیزانندۀ مخاطب برای رجوع به یک اثر ادبی است. مخاطب انتظارات خود را از متن در قالب این افق‌ها مشخّص میکند. اگر انتظار خواننده از متن برآورده شود، خوانش متن ادامه می‌یابد وگرنه متن مرده تلقّی خواهد شد. نتیجة بررسی نشان می‌دهد دربارة شعر حافظ در زمان و مکان مذکور با پدیدۀ امتزاج افق‌ها و پایایی خوانش مواجه هستیم و دقیقاً در این دوره پارادایمهای ادبی انگلستان چنان متحوّل شدند که غزلیات حافظ توانست افق انتظار ادبی انگلیسی‌ها را اقناع کند و حتّی از سطح انتظاراتشان فراتر رود و بر شکلگیری آثار آنان تأثیر بگذارد.
Keywords
