مطالعات قرآن و حدیث (Feb 2019)
راهبردهای حل بحران های فرهنگی ـ اجتماعی جاهلیت از منظر قرآن و حدیث
Abstract
جاهلیت به دوران قبل از اسلام اطلاق میشود که مردم به لحاظ عقیدتی، فرهنگی و روابط اجتماعی و اخلاقی وضعیتی بحرانی داشتند. ظهور اسلام و بعثت پیامبر در این شرایط برای اصلاح این وضعیت شرکآلود، پرآشوب، بیاخلاق و سرشار از جنگها و خونریزیهای بیمنطق بود. حل این بحرانهای شایع فرهنگی ـ اجتماعی که بعضاً بهصورت یک سنت اجتماعی در قلب مردم و جامعه رسوخ کرده بود، نیازمند تدابیر و راهبردهای حسابشده بود که از سوی پیامبر به مدد وحی اتخاذ شد و به نتیجه رسید. استخراج و تحلیل این راهبردها از قرآن و حدیث مسئله این تحقیق است. با توجه به اینکه در طول تاریخ، همواره جاهلیت اجتماعی و فرهنگی وجود داشته و بحرانساز بوده است و امروزه نیز با پدیدهای به نام جاهلیت مدرن روبرو هستیم، هدف از این تحقیق الگوگیری از این اصول و راهبردهای مستخرج از قرآن کریم بهعنوان کتاب انسانساز و جامعهساز الیالابد و روایات، جهت اصلاح فرهنگ اجتماع معاصر است. تحقیق حاضر ازنظر روش توصیفی-تحلیلی است و هدف آن کاربردی محسوب میشود. درنهایت یافتههای تحقیق در حل بحران جاهلیت در قالب چهار اصل راهبردیِ: برخورد تدریجی و فرایندی، راهبرد جایگزینی، راهبرد أخذ پیمان و راهبرد رد و ابطال قاطع حاصل شدهاست.
Keywords