İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi (Jun 2019)
RİFÂİYYENİN PÎRİ SEYYİD AHMET ER-RİFÂÎ’DE FAKR VE PRATİK TEZÂHÜRÜ FÜTÜVVET
Abstract
Tasavvufterminolojisinin en önemli kavramlarından biri olan fakr, Seyyid Ahmed er-Rifâî(ö. 1182)’nin düşüncesinde çok özel bir yer tutar. Fakr kavramı Seyyid Ahmeder-Rifâî ile birlikte, zühd, fenâ ve kulluk kavramlarını da içerecek birvüs’ate kavuşmuştur. Seyyid Ahmed er-Rifâî, Kuran ve sünneti temele alan birtasavvufi anlayışı benimsemiş; tasavvufu, sûfiyi ve kulluğu fakr eksenindetanımlamış; tasavvuf düşüncesinin varlık, bilgi ve ahlaka dair bakışını fakresası üzerine bina etmiştir. Onundüşüncesinde fakr sadece hakīkatin elde edildiği derûnî ve manevî bir halolmayıp, aynı zamanda sûfiyi Hakk’a, âleme ve insana yönelik sorumluluğa vehizmete davet eden aksiyonel bir tezâhürdür. Seyyid Ahmed er-Rifâî’nin tatbîkindekendini fütüvvet olarak gösteren bu tezâhür; züll, meskenet, mahviyet veacziyet olarak belirmiştir. Diğer taraftan, nefsini tüm varlıktan aşağıdagörme, kınama şeklinde değerlendirilebilecek Melâmî bir neşve olarak tezahüretmiştir. Bu makalede, sûfîlerin fakr ve fütüvvet kavramlarına dairgörüşlerinin özet bir tasvîri yapılacak, sonrasında ise Seyyid Ahmeder-Rifâî’nin bu kavramlara nasıl bir yaklaşım sergilediği ele alınacaktır.
Keywords
