Transakcyjne modele przemocy szkolnej

Abstract

Przemoc szkolna jest jednym z najbardziej niepokojących zjawisk, nie tylko z punktu widzenie celów i funkcji szkoły, ale także w szerszym wymiarze życia społecznego oraz losów jednostek. Szkoła zamiast być miejscem bezpiecznym i spokojnym stanowi przestrzeń opresji i niepokoju. Przemoc na terenie szkoły jest złożoną, wieloaspektową i trudną kwestią o charakterze społecznym, psychologicznym i pedagogicznym, jak również stanowi problem moralny i aksjologiczny. Artykuł przedstawia autorski model przemocy szkolnej, z którą powinni się uporać uczniowie, nauczyciele i rodzice, a także ich transakcyjne stany ego. Model ten oparty jest na jednej z mniej znanych koncepcji psychoterapeutycznych, jaką jest analiza transakcyjna (AT). Przemoc szkolna rozgrywa się w trójkącie dramatycznym następujących ról psychologicznych: ofiara, ratownik (wybawca), prześladowca (według Stephena B. Karpmana). Wszystkie te czynniki tworzą sześcian wzajemnie uwarunkowanych zależności. Zapobieganie i zwalczanie przemocy w szkole powinno być prowadzone zgodnie ze wzorem trójkąta zwycięzcy i naprzemiennymi psychologicznymi rolami bycia: asertywnym, troskliwym i wrażliwym (według Acey Choy).

Keywords

• przemoc w szkole
• edukacyjna analiza transakcyjna
• stany ego
• uczniowie
• nauczyciele
• rodzice
• trójkąt dramatyczny
• trójkąt zwycięzcy
• szkielet przemocy w szkole