Çin ile kültürel etkileşim sürecinde Hakas ölüm maskelerinin yeniden yorumlanması üzerine bir çalışma

Abstract

Farklı coğrafyalarda yaşayan halkların hemen hepsinin bir ritüel nesnesi olarak maske kullandıkları bilinmektedir. Bu çalışmada ise Hakasya’da keşfedilen ölüm maskeleri üzerinde durulmuştur. MÖ 2 - MS 5. yüzyıllara tarihlendirilen Taştık arkeolojik kültürüne ait bu maskeler, doğrudan ölünün yüzüne yapılmış olmaları sebebiyle 2000 yıl önce Güney Sibirya’da yaşamakta olan Türklerin fenotipik özellikleri hakkında bilgi sağlamaktadır. Tang yıllıklarında bahsi geçen Kırgız ölüm gelenekleri üzerinden kurulan kültürel bağlantılar sonucu bu maskelerin herhangi bir etkileşim sonucu ortaya çıkmadığı ve özgün olduğu görüşüne varılmıştır. Ayrıca Taştık mezarlarından elde edilen buluntular arasında söz konusu dönemde oldukça değerli kabul edilen Çin ipeğinin bulunması, Taştıkların Han dönemi Çin devleti ile ilişki kurduklarını düşündürmektedir. Günümüzde Rusya ve Hakasya’daki müzelerde muhafaza edilen özgün Taştık maskelerinin fotoğraflarını içeren bir fotoğraf sergisi ilk kez 2009 yılında Sergey Narylkov tarafından açılmıştır. Narylkov’un koleksiyonundaki fotoğraflardan esinlenerek ortaya konulan fotoğraf sergisi projesi için söz konusu maskeler sanatsal bir üslupla yeniden yorumlanmıştır.

Keywords

• Ölüm
• Maske
• Çin
• Hakas
• Taştık