internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny (Jul 2020)
Soft law – współczesny instrument regulacji życia gospodarczego
Abstract
Dynamiczne zmiany zachodzące w życiu społecznym wpływają na zmiany związane z formalizowaniem źródeł prawa. Miękkie prawo to symbol współczesności, a nie „choroba normatywna” (Dupuy, 1991). Współcześnie system prawa to nie tekst – jak mówi E. Łętowska – to „wielki mechanizm, na wzór „ogromnego zegara”, wieloskładnikowy, policentryczny mechanizm, złożony z wielu podzespołów” (Łętowska, 2016). To nie tylko teksty ustaw, ale i wyroki sądów, decyzje administracyjne, wzorce umów, standardy kształtujące „zwyczaj w obrocie”. Składniki tego systemu cechuje: zdolność kształtowania obrotu oraz zachowań adresatów (Łętowska, 2016). Siła państwa zależy od spójności prawa oraz otoczenia regulacji pozaprawnych, wywierających istotny wpływ na podmioty prowadzące działalność. Na obecny porządek prawny składa się wiele źródeł prawa pochodzących z różnych ośrodków decyzyjnych, występujących w mniej lub bardziej sformalizowanych relacjach hierarchicznych. Miękkie prawo spełnia wiele ważnych funkcji w praktyce, głównie w obszarze prawa gospodarczego – stąd jego szczególne miejsce i rola w systemie prawnym. Przedmiotem badawczym opracowania są: natura prawna soft law (część II), jego funkcje (część III) oraz moc wiążąca (część IV) – zarówno w systemie prawnym krajowym, jak i międzynarodowym. Celem artykułu jest obrona tezy o utracie znaczenia tradycyjnego, pozytywistycznego ujęcia źródeł prawa, we współczesnym prawodawstwie istnieje bowiem szeroki katalog źródeł prawa, które w różnym zakresie i z różną siłą mogą kształtować treść prawa lub na niego oddziaływać. To próba odpowiedzi na pytanie o granice uznania niewiążących aktów za prawo. Artykuł ma charakter deskryptywny, opisujący istniejącą rzeczywistość prawa w multiźródłowości, dla potwierdzenia tezy przyjęto zaś indukcyjną koncepcję źródeł prawa – badanie rzeczywistego, praktycznego charakteru zjawiska, a nie spełnianie przez niego określonych wymagań definicyjnych.
Keywords
