Bulletin of the Mineral Research and Exploration (Jun 2015)
OKYANUS ORTASI SIRTLARDA OLUŞAN MASİF SÜLFİD YATAKLARININ SIRLARI VE KÜRE- MAĞARADORUK BAKIR YATAĞI
Abstract
Küre bölgesi “Pontid’ler”, tektonik kuşağının batı bölümünde yer almaktadır. Küre çevresindeki en yaşlı kayaçlar, “Rodop-Pontid” kıtasını oluşturan Paleozoyik yaşlı metamorfik kayaçlardır. Paleotetis okyanus tabanını oluşturan Liyas-Liyas öncesi ofiyolitler ve bazaltik volkanitler “Rodop-Pontid” kı- tası üzerinde, Paleotetis okyanus tabanı kalıntıları olarak yer almaktadırlar. Küre bölgesinde bulunan masif sülfid yatakları Liyas öncesi-Liyas yaşlı bazaltik volkanitler ve bunlarla ara tabakalı olan siyah şeyller ile yakından ilişkilidirler. Bu yataklar, bazaltik volkanizmanın durakladığı dönemlerde ortaya çıkan ve günümüzde “Black Smoker” olarak tanımlanan hidrotermal cevherleşme süreçlerinde oluş- muş olmalıdırlar. Mağaradoruk bakır yatağında masif sülfid kütleleri mercek şekillidirler. Cevher mercekleri yer yer bazaltların, yer yer de siyah şeyllerin içinde yer almasına karşın genellikle bazaltların üzerinde bulunmakta ve siyah şeyller tarafından örtülmektedirler. Kıvrım yapılarının oldukça yoğun izlendiği Küre bölgesinde Mağaradoruk yatağı, devrik bir antiklinalin batı kanadı üzerinde yer almaktadır. Mağaradoruk yatağı birkaç küçük ve bir büyük cevher kütlesi ile bunların altında yeralan iyi gelişmemiş ağsal-saçınımlı cevherden oluşmaktadır. Büyük cevher kütlesi 600 m uzunlukta, 250 m genişlikte ve ortalama 40 m kalınlıktadır. Başlıca cevher mineralleri pirit ve kalkopirittir. Daha az oranda markasit, manyetit, hematit, sfalerit, kovellin, neodijenit, malakit, azurit, fahlerz çok az oranda bravoit, lineyit (karolit), limonit ve eser olarak kromit, rutil, anatas, kalkosin, kuprit, tenorit, pirotin, valleriyit, bornit, galenit, nabit bakır ve nabit altın izlenmektedir. Başlıca gang mineralleri ise kuvars, siderit-ankerit kalsit, dolomit ve klorittir. Mağaradoruk masif sülfid yatağı mineral içerikleri açısından Siirt Madenköy ve Ergani masif sülfid yatakları ile Kıbrıs tipi ve okyanus ortası sırtlarda oluşmakta olan çağdaş Kıbrıs tipi masif sülfid yataklarına, örtü kayaçları nedeniyle de Ergani Mihrapdağı ve Yeni Zelanda’daki Kıbrıs tipi masif sülfid yatakları olan Papuke, Pakotai ve Parakoa yataklarına benzemektedir.
Keywords
