Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi (Jun 2023)
II. Meşrutiyetin İlanının Cebel-i Lübnan’da Yansımaları ve Seçim Tartışmaları
Abstract
Cebel-i Lübnan’a 1861’de düzenlenen nizamname gereğince müstakil mutasarrıflık statüsü verilmişti. Bu düzenlemeyle Cebel-i Lübnan siyasi olarak en istikrarlı dönemlerinden birine kavuşmuştu. Bununla birlikte Osmanlı İmparatorluğu’nun bir parçası olmasına rağmen İstanbul’dan oldukça bağımsız bir anlayışla hareket etmiştir. I. Meşrutiyet Dönemi’nde Osmanlı parlamentosuna mebus göndermesi çağrısında bulunulmuş ancak özerk statüsünü gerekçe göstererek Cebel-i Lübnan bu çağrıya uymamıştır. 23 Temmuz 1908’de Meşrutiyetin yeniden ilanı ile birlikte Cebel-i Lübnan’da bulunan nerdeyse tüm mezheplerdeki liberal hizipler, büyük ölçüde ihtiyaç duyulan idari reformları gerçekleştirmek, mutasarrıfın baskısından kurtulmak amacıyla bu kez yeni anayasal rejime katılmayı desteklemişlerdir. Fakat bir süre sonra Cebel-i Lübnan’ın Meclis-i Mebusan’da temsil edilmesinin imtiyazlara zarar vereceği endişesi ortaya çıkmıştır. Bu sebeple Osmanlı hükümetinin mebus seçimi için aldığı tüm tedbirlere ve halkı seçime ikna ve teşvik için gösterdiği çabalara rağmen halk seçimlere katılma konusunda imtina etmiştir. Bazı kazalarda başlayan seçimler ise sonuçlandırılamamıştır. Seçimler Dürzilerin çoğunlukta olduğu Şuf kazasında kabul görmüştür. Hristiyanların çoğunlukta olduğu bölgelerde ise Cebel-i Lübnan’ın imtiyazlarına zarar geleceği endişesiyle seçimler kabul görmemiştir. Bu çalışmada II. Meşrutiyet’in ilanının Cebel-i Lübnan’daki yansımaları ve bölgede Osmanlı Devleti’nin 1908 Meclis-i Mebusan seçimlerini yaptırma girişimleri ele alınmıştır. Konu daha çok Osmanlı arşiv belgeleri ve İngiliz elçilik ve konsolosluk raporlarından elde edilen veriler ışığı altında ele alınmıştır.
Keywords
