Jilvah-i hunar (Nov 2022)
قالی در منابع مکتوب قرون چهارم تا هشتم هجری قمری
Abstract
فرش دست‌باف دارای سبقه‌ای بسیار طولانی است به گونه‌ای که قدیمی‌ترین قالی‌های دست‌باف در موزه‌های دنیا تنها بخشی از این تاریخ را نمایان می‌کنند. قالی، تاریخ مبهم و ناآشنایی دارد که سیر تکامل و رشد آن همواره مجهول و ناپیدا مانده است. علاوه بر قالی‌ها و تکه‌فرش‌های موجود به جامانده، آثار نقاشی، نگاره‌ها و همچنین متون قدیمی از منابع مهم تاریخ فرش هستند. در منابع مکتوب گذشته، اطلاعات مفیدی دربارۀ قالی ایران وجود دارد. پرسش این تحقیق چنین است که قالی ایرانی در کتاب‌های قدیمی چگونه و تا چه حد توصیف شده است و این منابع مکتوب چه اطلاعاتی دربارۀ آن ارائه می‌کنند. هدف از این پژوهش، چگونگی وصف و شرح قالی در این منابع مکتوب است. در این پژوهش ده عنوان از منابع مکتوب قرن چهارم تا هشتم قمری مطالعه شدند تا اطلاعاتی که دربارۀ فرش دست‌باف ارائه می‌دهند جمع‌آوری و بررسی شوند. این تحقیق از نوع تاریخی است که به روش توصیفی‌تحلیلی و از طریق منابع کتابخانه‌ای انجام گرفت. نتایج تحقیق چنین است که در قرون چهارم تا هشتم قمری قالی دست‌باف کالایی باارزش و گران‌قیمت بوده است و بخشی از غنائم، شکوه و جلال قصرهای پادشاهی. همچنین در این منابع رنگارنگ‌بودن، کیفیت مطلوب بافت و جنس ابریشمی، پشمی و گاه زرین الیاف بیان و توصیف شده‌اند، در حالی که در ارتباط با طرح و نقوش قالی‌ها گزارش و اطلاعاتی ارائه نشده است.
Keywords
