ارزیابی ریسک خطر سقوط سنگ از دیواره‌های دولومیتی معدن گلبینی 7، مجموعه معادن بوکسیت جاجرم

Abstract

شکل گسیختگی‏ها در شیب‌های سنگی به شرایط مقاومتی لایه‏ ها، شیب لایه‏ ها، جهت ‏داری ناپیوستگی‏ ها، شرایط ناپیوستگی‏ ها (پرشدگی، زبری، فاصله‏ داری و هوازدگی)، هندسه پله و شرایط آب و هوایی منطقه بستگی دارد. شیب‏ ها را می ‏توان ازلحاظ ساختاری به دو دسته کلی همگن و ناهمگن تقسیم‏‌بندی کرد. در شیب ‏های همگن غالباً شکست‏‌های قاشقی رخ می‏ دهد و در شیب‏های ناهمگن معمولاً شکست به‌صورت صفحه‏ ای، گوه‏ ای، واژگونی یا ترکیبی از چند نوع شکست است. این مطالعه باهدف بررسی پایداری دیواره دولومیتی معدن گلبینی 7 انجام شد. دیواره کمر‏پایین این معدن به‌شدت گسل خورده است، امتداد عمده گسل‏ های معدن گلبینی 7 تقریباً عمود بر جهت لایه‏ بندی و جهت شیب عمده آنها به‌جز چند گسل معکوس امتدادی، خلاف جهت شیب لایه‏ بندی است و پتانسیل ریزش‌های واژگونی وجود دارد. یکی از روش‏های اساسی جهت تحلیل پایداری دیواره دولومیتی به‌خصوص در شیب‌های سنگی، روش ارزیابی خطر سقوط سنگ است. در این ارزیابی، با استفاده از روش مشاهده‌ای بلوک‌های ناپایدار تشخیص داده شده و ریسک خطر ناپایداری آنها در سه سطح کم، متوسط و زیاد ارزیابی شد. در بررسی انجام‌شده، دیواره دولومیتی به 13 زون مختلف تقسیم‌بندی و در هر زون، بلوک‌های مستعد ناپایداری مشخص شد. مجموع بلوک‌های ارزیابی‌شده، 46 مورد است. با توجه به نتایج، بلوک‌های مربوط به زون 8 دارای سطح خطر متوسط تا زیاد بوده و بلوک‌های مربوط به زون 13 تماماً دارای سطح خطر زیاد هستند. هیچ بلوکی در سطح خطر کم قرار ندارد و تنها 2 درصد بلوک‌های ارزیابی‌شده در سطح خطر کم تا متوسط هستند. 9 درصد در سطح خطر متوسط، 50 درصد در سطح خطر متوسط تا زیاد و 39 درصد در سطح خطر زیاد قرار دارند. فاصله سقوط از پای دیواره با روش ارزیابی خطر سقوط سنگ تعیین و نتایج آن با نتایج مدل‌سازی توسط نرم‌افزار Rocfall مقایسه شد و حداکثر اختلاف بین نتایج 25 درصد است. به همین دلیل این روش می‌تواند برای تعیین وضعیت خطر دیواره‌ها روش مناسبی بوده و در افزایش ایمنی محیط کار و نیروها در معدن مؤثر باشد.

Keywords

• گسیختگی
• دیواره های دولومیتی
• خطر سقوط سنگ
• شیب های سنگی
• ارزیابی خطر