هنر و تمدن شرق (Jan 2018)
از زیباشناسی تا زیبایی‌شناسی نمای ساختمان‌های مسکونی منطقه 17 شهرداری تهران
Abstract
فرایندکشف رابطه میان اشیا و حوادث و درک نسبت آن ها با هم منتهی به تولید معنا می‌شود. در فرایند تولید معماری به مثابه هنر، زیبایی آفریده می‌شود. هنگامی که انسان با اثر زیبا مواجه می‌شود، می‌تواند با بررسی و تحلیل و بازخوانی آن اثر به قواعدی که منجر به تولید اثر زیبا شده پی ببرد. در این تحقیق، اثر زیبا، معماری ساخته شده توسط مردم ساکن منطقه 17 شهرداری تهران است. منطقه 17 از جمله مناطق مهاجرپذیر شهر تهران است که مهمترین ویژگی کالبدی آن فرسودگی بوده و در گذشته نه چندان دور، فقر جز جدایی ناپذیر زندگی ساکنان شمرده می‌شده است. نماهای ساختمان‌های مسکونی منطقه 17 شهرداری تهران که طی یک مسابقه عکاسی توسط مردم به عنوان اثر زیبا برگزیده شده‌اند، موضوعی است که در این مقاله بدان پرداخته می‌شود. در گام اول، کشف آنچه از نظر مردم زیبا دانسته شده و در گام دوم دست‌یابی به قانون مندی این «زیبایی‌شناسی» مد نظر بوده‌است. روش این پژوهش استنتاج نکات مشترک حاصل از تحلیل نمونه هاست و از روش های کمی به منظور فهم و تفسیر پدیده های کیفی در چندین نمونه از بناهای منتخب توسط مردم استفاده می‌کند. پارمترهای کمی مورد بررسی عبارتند از اشکال و تناسبات، رنگ، مصالح، تزیینات، سن و سبک نماهای ساختمانی منتخب. تحلیل دست آوردهای حاصل از بررسی پارامتر‌های کمی نشان می‌دهد با توجه به اتفاقات سال‌های اخیر همچون افزایش قیمت زمین و مسکن، همچنین گسترش تهران، افزایش جمعیت و قرارگیری این منطقه در متن شهر تهران، تمایل روشنی در مردم ساکن برای تغییر سابقه ذهنی ناشی از فقر در گذشته و نشان دادن نوعی رفاه در زندگی‌شان است. گرایش فراوان به استفاده از سنگ در نما، پیدایش نماسازی کلاسیک غربی که پیش از این بیشتر در شمال شهر دیده می‌شد و ترادف نو بودن و زیبایی در ذهن ساکنان و استفاده از رنگ‌های جلب توجه کننده، نشان دهنده تمایل مردم برای ابراز تمایز و تغییر طبقه اجتماعی است.
