Majallah-i Huqūqī-i Biyn/al-milalī-i (Dec 2013)

حمایت از تنوع زیستی و دانش سنتی در نظام جهانی مالکیت فکری

  • احمد مؤمنی‌راد,
  • علی شهاب‌الدین,
  • ناصر عزیزی

DOI
https://doi.org/10.22066/cilamag.2013.16005
Journal volume & issue
Vol. 30, no. شماره 49 (پاییز و زمستان)
pp. 233 – 262

Abstract

Read online

پیش از تصویب معاهده تریپس به دلیل فقدان رویه‌ای واحد و الزام‌آور، کشورها در ایجاد نظام مالکیت فکری خود آزادی کامل داشتند. پس از تصویب تریپس در سال 1995 و ایجاد سازمان جهانی مالکیت فکری، کشورها ملزم شدند که حداقل استانداردهای حمایت از حقوق فکری مصرح در تریپس را رعایت کنند. یکی از مسائلی که همواره در تریپس مورد بحث واقع شده، اختراعات زیستی (گیاهی و جانوری) بوده است. بر اساس ماده 27 تریپس، کشورها درمورد حمایت یا عدم حمایت از این اختراعات و همچنین تعیین نوع نظام حمایتی برای آن‌ها آزادند، اما به دلیل اختلاف سطح علمی کشورها و این واقعیت که بیشتر این منابع در کشورهای درحال‌توسعه وجود دارد، اختلافات زیادی بین دو گروه کشورهای درحال‌توسعه و توسعه‌یافته ایجاد شده است. مغایرت مفاد کنوانسیون تنوع زیستی با تریپس در این زمینه نیز بروز اختلافات را افزایش داده است. لذا دو گروه از کشورها برای اصلاح تریپس، پیشنهادهایی کردند. همچنین اگرچه در تریپس، نامی از دانش سنتی نیامده، اما همواره یکی از مسائل موردبحث در سازمان جهانی مالکیت فکری و خصوصاً کمیته بین‌الدولی مالکیت فکری، منابع ژنتیکی، دانش سنتی و فولکلور بوده که حمایت از آن را افزایش داده است.

Keywords