Artuklu Akademi (Dec 2021)
Açık Teizmde İlahi Zamansallık
Abstract
Bu makale, analitik din felsefesinde Tanrı’nın bilgisi ve insan özgürlüğünün bağdaştırılması meselesinde önemli birtartışma alanı açan ve temelde Tanrı’nın zamansal ve bilgisel olarak açıklığına işaret eden “açık teizm”de ezeliliğin nasılanlaşıldığıyla ilgilidir. Açık teizm ezeliliği, ilahi zamansallık şeklinde yorumlar. İlahi zamansallıkta Tanrı; zamansız birvarlık değildir, zamanın içindedir, geçmiş, şimdi ve gelecek Tanrı için de geçerlidir. Açık teizme göre ilahi zamansızlıkyerine bu görüşü kabul etmenin makul sebepleri vardır. Bu çalışmada açık teistlerin ilahi zamansızlığı neden kabuletmedikleri incelenmiştir. Bunun için öncelikle açık teistlerin zaman konusunda kabul ettikleri A-teoriyi nasılsavundukları ele alınmıştır. Daha sonra teizmde temel olan Tanrı’nın zat olması ve eylemde bulunması niteliklerinin ilahizamansallıkla daha tutarlı olduğu ve zamansızlık kabul edilirse Tanrı’nın bilgisi konusunda bazı anlaşılmazlıklarınolacağı iddiaları değerlendirilmiştir. Felsefede zaman ve Tanrı’nın nitelikleri gibi iki zor meseleyi içeren bu çalışmadaaçık teistlerin iddialarının dayanakları irdelenirken temel meselenin; problemlerin ve çözümlerin şekillenmesinde enbaşta kabul edilen zaman anlayışının etkili olduğu görülmüştür.
Keywords
