یک تحلیل کارکردی-ساختاری از سیاست‌‌های بین المللی‌سازی شرکت‌‌های دانش بنیان

Abstract

در مطالعات تجارت بین‌‌الملل با در نظر داشتن محدودیت‌‌های شرکت‌‌های کوچک‌‌ و متوسط برای ورود به فرآیندهای بین‌‌المللی، بر ضرورت حمایت دولت از بین‌‌المللی‌‌سازی این شرکت‌‌ها تأکید می‌‌شود. هدف این مقاله، آسیب‌‌شناسی سیاست‌‌های اتخاذشده برای حمایت از بین‌المللی شرکت‌‌های دانش‌‌بنیان در ایران است؛ به این منظور، کاستی‌‌های ساختاری برنامه‌‌های موجود و محدودیت‌‌های برنامه‌‌ها در تحقق کارکردهای سیاست بین‌‌المللی‌‌سازی مورد بررسی قرار گرفته است. منظور از کارکردهای سیاست بین‌‌المللی‌‌سازی، فرآیندهایی است که باید برای حمایت از بین‌‌المللی‌‌سازی کسب‌‌وکار توسط سیاست‌‌ها پشتیبانی و اجرا شوند. کارکردهای مورداستفاده در چارچوب تحلیلی این پژوهش با بررسی تجربه بین‌‌المللی‌‌سازی کسب‌‌وکار در کشورهای مختلف شناسایی شده که عبارت‌اند از: تأمین اطلاعات؛ هماهنگ‌‌سازی اقدامات؛ ارتقای نیروی انسانی؛ شبکه‌‌سازی بین‌‌المللی؛ تسهیل تجارت؛ تأمین مالی و کاهش ریسک تجارت؛ توسعه زیرساخت تجارت بین‌الملل؛ و حمایت‌‌های اختصاصی از کسب‌‌وکارها. در گام بعد، برنامه‌های حمایت از بین‌المللی‌‌سازی کسب‌وکار دانش‌بنیان در ایران از یک طرف به تفکیک کارکردها و از طرف دیگر مبتنی بر مؤلفه‌‌های ساختاری مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که سیاست‌‌های بین‌‌المللی‌‌سازی مورد مطالعه، به مرور اختصاصی‌‌تر و با مشارکت بالاتر بخش خصوصی طراحی و اجرا شده‌‌اند. اما موانعی مثل ضعف در هماهنگی بین‌بخشی، محدودیت در دسترسی به زیرساخت‌‌های بین‌‌المللی تجارت و ساختارهای ناکارآمد در طراحی و اجرا، اثربخشی این سیاست‌‌ها را با محدودیت روبرو کرده‌است.

Keywords

• سیاست بین‌‌المللی‌‌سازی
• شرکت کوچک و متوسط
• تحلیل سیاست