مدیریت آب و آبیاری (Jan 2022)
رویکرد «صلح آبی»، از ایده تا واقعیت
Abstract
مدیریت ناکارآمد منابع آبی مشترک می‌تواند منجر به بی‌ثباتی سیاسی، افزایش آسیب‌پذیری بخش‌های اجتماعی، زیست‌‌محیطی و اقتصادی، وقوع درگیری‌های خشونت‌آمیز و درنهایت تضعیف امنیت انسانی شود. به علت اهمیت قابل‌توجه این مسأله، تاکنون تلاش‌ها و مطالعات متعددی در راستای مواجهه با مناقشات آبی صورت گرفته است. «صلح آبی» یکی از رویکردهای نوینی است که برای تسکین مناقشات آبی ارائه شده است. هدف اصلی در «صلح آبی» آن است که از پتانسیل سرمایه‌گذاری در منابع آبی مشترک به‌عنوان راهکاری برای ترویج صلح استفاده شود. رویکرد مذکور در سال‌های اخیر برای تسکین مناقشات آبی در کشورهای غرب آسیا از جمله ایران نیز موردتوجه قرار گرفته است. بر این اساس، شناخت جامع از طرح صلح آبی و بررسی مبانی نظری آن و حصول اطمینان از تناسب مبانی مذکور با شرایط حاکم بر زیرسیستم‌های آبی و مسائل هیدروپلیتیکی در منطقه ضروری است. شکاف پژوهشی موجود در این زمینه و ضرورت پرداختن به آن منجر به شکل‌گیری پژوهش حاضر شده است. ازاین‌رو در پژوهش حاضر، ضمن به‌کارگیری رویکرد توصیفی- تحلیلی و منابع کتابخانه‌ای به معرفی و بررسی کاربرد رویکرد صلح آبی در مناسبات آبی بین‌المللی و بررسی جایگاه آن در تعاملات آبی و هیدروپلتیکی در منطقه غرب آسیا پرداخته شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که رویکرد صلح آبی، رویکردی بخشی‌نگر است که به دلیل عدم توجه به عوامل نهانِ اثرگذار بر شکل‌گیری مناقشات آبی، منجر به مواجهه کارآمد با این قبیل از مناقشات (به‌طور عام) و مناقشات آبی در منطقه غرب آسیا (به‌طور خاص) نخواهد شد.
Keywords
