Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Mar 2024)
ERKEN DÖNEM ŞEMALARIN İLETİŞİM BECERİLERİNİN GELİŞİMİNDEKİ ROLÜ: ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA
Abstract
ÖZ: Şemalar kişilerin yaşamlarının ilk yıllarında edindikleri bilgi, tecrübe ve bir bakıma bilişsel kalıplar olarak ortaya çıkan ve kişilerin tüm yaşam deneyimleri boyunca sergileyecekleri tutum ve davranışları belirleyen unsurlardır. Bireyler henüz dünyayı yeni algılarken kendilerine bakım veren kişi/kişilerin onlara yönelttikleri sözler, davranışlar ya da herhangi bir tutum onların gelecekte ortaya çıkacak kişiliklerini şekillendirebilmektedir. Yaşam eğrisinin başlangıcında insanlar temel ihtiyaçlarından sonra güvenli bir şekilde bağlanma ihtiyacı hissetmeye ihtiyaç duymaktadır. Bağlanmaya ilişkin temel ihtiyaçları eksik kalmış ya da hiç oluşmamış kişilerin erişkinlik dönemlerinde doğru ve sağlıklı kişilerarası ilişkiler kurmaları güçleşebilmektedir. Erken dönem uyumsuz şemalar, bireylerin ileriki yaşamlarındaki iletişim becerileri de dahil olmak üzere birçok sosyal ve bilişsel süreci üzerinde etki oluşturabilmektedir. Bu çalışma kapsamında, erken dönem uyumsuz şemalar ile iletişim becerileri arasındaki ilişki incelenmiş ve cinsiyetlere göre farklılıklarına ilişkin analizler yapılmıştır. Bu amaçla Young şema ölçeği kısa formu kullanılarak katılımcıların erken dönem uyumsuz şemaları tanımlanmış, Ersanlı ve Balcı (1998)’nın oluşturduğu iletişim becerileri ölçeği kullanılarak zihinsel, duygusal ve davranışsal boyutlardaki iletişim becerileri belirlenmiştir. Sonuçta katılımcıların erken dönem uyumsuz şemalar ile iletişim becerileri arasında negatif yönlü bir ilişki olduğu, şemalar arttıkça iletişim becerilerinin azaldığı belirlenmiştir. Bu bağlamda kişilerin erken yaşam dönemlerinde edindikleri olumsuz deneyimlerin onların ileriki yaşam süreçlerinde gerçekleştirecekleri kişilerarası ilişkilerine zarar verebileceği ortaya çıkmıştır. ABSTRACT: Schemas are the elements that emerge as the knowledge, experience, and cognitive patterns that people acquire in the first years of their lives and that determine the attitudes and behaviors that people will exhibit throughout their entire life experiences. While individuals are just perceiving the world, the words, behaviors, or any attitude directed to them by the person(s) who care for them can shape their future personalities. At the beginning of the life cycle, people need to feel the need to be securely attached to their basic needs. It may be difficult for people whose basic needs for attachment are missing or not formed at all to establish correct and healthy interpersonal relationships in adulthood. Early maladaptive schemas can have an impact on many social and cognitive processes, including the communication skills of individuals in later life. Within the scope of this study, the relationship between early maladaptive schemas and communication skills was examined and analyzes were made regarding differences according to gender. For this purpose, early maladaptive schemas of the participants were defined using the short form of the Young schema scale, and communication skills in mental, emotional, and behavioral dimensions were determined using the communication skills scale created by Ersanlı and Balcı (1998). As a result, it was determined that there was a negative relationship between the early maladaptive schemas of the participants and their communication skills, and as the schemas increased, their communication skills decreased. In this context, it has been revealed that the negative experiences of people in their early life periods can harm their interpersonal relationships in their later life.
Keywords
