شناسایی عوامل موثر بر کیفیت طراحی نمای ساختمان‌ها واولویت‌بندی آن‌ها؛ با رویکرد فازی

Abstract

از سال 1391 با تشکیل کمیته‌های نما در شهرداری‌ها و بررسی نماهای طراحی‌شده در فرآیند صدور پروانه، کیفیت نمای ساختمان‌ها مورد توجه قرارگرفته‌است. با این حال، ابعاد کیفی نما و شاخص‌های آن (که همواره محل اختلاف‌نظر کارشناسان بوده‌است) از مهم‌ترین چالش‌های این کمیته‌ها به‌شمار می‌رود. در راستای پاسخ به این چالش، هدف این مقاله، شناسایی شاخص‌های کیفی مرتبط با طراحی نمای ساختمان‌ها و اولویت‌بندی آن‌ها از منظر خبرگان معماری و شهرسازی است. به منظور تدقیق و شفافیت هدف و پرسش تحقیق، پژوهش حاضر بر ساختمان‌های مسکونی میان‌مرتبه‌ی میان‌افزای شهر تهران متمرکز شده‌است. رویکرد این پژوهش پرداختن به مقوله کیفیت در طراحی نمای ساختمان به طور جامع و بدون تعیین موضع و حکم است. در این راستا ابتدا به منظور شناسایی شاخص‌های کیفیت در طراحی معماری، منابع معتبر علمی مورد مطالعه قرار گرفته که در نتیجه این مطالعه، 22 شاخص کیفی مرتبط با طراحی نما با مصاحبه و مشورت با اساتید و متخصصان معماری و شهرسازی در ۳ بُعد اصلی عملکردی، ماندگاری و تأثیرگذاری و 7 زیرگروه تعریف و طبقه‌بندی شده‌اند. در گام بعد به منظور اولویت‌بندی شاخص‌ها، پرسشنامه‌ای در قالب طیف لیکرت و با بهره‌گیری از اعداد فازی در اختیار سرپرستان طراحیِ دفاتر مهندسین مشاوره معماری‌وشهرسازی شهر تهران قرار گرفته‌است. این جامعه‌آماری دارای 182 عضو بوده که در این پژوهش با توزیع 132 پرسشنامه و دریافت 126 عدد از آن‌ها روند جمع‌آوری اطلاعات پایان‌یافته‌است. بر اساس نتایج پرسشنامه‌ها، شاخص‌های ایمنی، دید و اشراف، نورگیری و نورپردازی، و دوام و عمر مهم‌ترین شاخص‌های کیفی طراحی نمای یک ساختمان به‌شمار‌می‌روند. همچنین نتایج حاکی از آن است که معمارانِ شهر تهران در طراحی نمای یک ساختمان بر حوزه‌های تأمین آسایش، سیستم‌های مهندسی ساختمان و محیط زیست تأکید و توجه بیشتری دارند.

Keywords

• کیفیت طراحی معماری
• شاخص‌های کیفی
• طراحی نمای ساختمان
• ارزیابی کیفیت نما
• ارزیابی کیفی