İbn Hibbân’ın İstihâre Lafzını Kullanarak Değerlendirme Yaptığı Râviler Üzerine Bir İnceleme

Abstract

Hadisler ve sünnet İslâm’da önemli bir yere sahiptir. Onun korunup muhafaza edilmesine sadr-ı evvelden itibaren dikkat gösterilmiş ve bu noktada bazı tedbirler alınmıştır. Ancak zamanın ilerlemesi ve bazı gelişmelerin yaşanması sebebiyle haberlerin naklinde isnad sorma ihtiyacı ortaya çıkmış ve belli bir süre sonra da isnad tenkitleri cerh-ta’dil ilmi gibi devasa bir disipline dönüşmüştür. İsnad ilmi, mevzû hadislerle mücadele ve sünneti muhafaza etme hususunda en etkili yöntem olmuştur. Bu ilmin ehemmiyetini gösteren birçok nakil vardır. Bu alanın önemli münekkitlerinden biri de İbn Hibbân’dır. O, güvenilir bulduğu râvileri es-Sikât, zayıf râvileri de el-Mecrûhîn isimli eserlerinde zikretmiştir. İbn Hibbân’ın her iki eserinde de kullandığı ve râvinin durumu hakkında tereddüt yaşadığını gösteren bazı ifadeler bulunmaktadır. Bu ifadelerden biri de “istihâre” lafzı olarak kısaltılan “Estehîrullâhe fîhi/Onun hakkında Allah’tan hayır umuyorum” cümlesidir. Bu çalışmada İbn Hibbân’ın râvinin durumu hakkında tereddüt yaşadığını hissettiren mezkûr cümleyi kullandığı isimleri ele alıp diğer münekkitlerin o râvi hakkındaki görüşlerine başvurarak ilgili râviler hakkında net bir sonuca ulaşmak hedeflenmektedir.