مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی (Mar 2022)
دولت‌سازی تمدنی: آسیب‌شناسی فرهنگ سیاسی پشتیبان
Abstract
انقلاب اسلامی در مسیر تحقق آرمان‌های خود، نیازمند تشکیل دولت مطلوب اسلامی است؛ این دولت باید ظرفیت ساختن تمدن نوین اسلامی را داشته باشد؛ ازاین‌رو می‌توان موقف کنونی انقلاب اسلامی را مرحله‌ی دولت‌سازی تمدنی نامید. اما مساله این‌جاست که این مرحله، به‌نحو شایسته و بایسته‌ای پیش نرفته است. هدف از این پژوهش، آسیب‌شناسی عوامل دخیل در عدم تحقق دولت مطلوب اسلامی است. به‌نظر می‌رسد که پدیدارشدن برخی موانع فرهنگی در حیات اجتماعی شیعیان، مسیر دولت‌سازی تمدنی را مختل کرده است. پرسش اصلی ما این است که چه موانعی موجب تضییق فرهنگ سیاسی شیعیان برای دولت‌سازی تمدنی شده‌اند؟ روش تحقیق ما، روش قیاسی و مبتنی‌بر چارچوب نظری برگرفته‌شده از «الگوی تحلیل سه‌گانه‌ی اندیشه‌ی سیاسی اسلام» است. در این پژوهش با تمرکز بر دو ساحت «باور سیاسی» و «اندیشه‌ی سیاسی»، به آسیب‌شناسی ساحت فرهنگ سیاسی برسازنده‌ی دولت اسلامی پرداخته و نشان داده‌ایم که ازیک‌سو «حیرت در عصر غیبت»، «استبدادزدگی» و «استعمارزدگی» باعث تضعیف باورهای سیاسی شیعیان شده و از سوی دیگر «عدم امتداد اجتماعی فلسفه‌ی اسلامی» و «فقدان فقه حکومتی»، نابسندگی اندیشه‌ی سیاسی شیعیان برای دولت‌سازی تمدنی را در پی داشته است.
Keywords
