Skad (Jun 2024)
Cem Karaca Şarkılarında Türk Halk Edebiyatı Unsurları
Abstract
Cem Karaca, kendine has tarzı ve müzik üslubunun yanı sıra protest tavrı ile de Türk sanatının son yüzyılında önemli bir karakter sayılmaktadır. Protest tavrını geleneksel bir kökene dayandıran sanatçı, gerek halkı tasvir ederken gerekse Türk halk edebiyatında bulunan çeşitli unsurları kullanırken bu duruşunu yansıtmaktadır. Rock müzik olarak tarif edilen ve son yüzyılda ortaya çıkan müzik türünü Anadolu’nun müzik ve edebiyat geleneği ile harmanlamayı başararak yeni bir öz ve biçim oluşturan Cem Karaca, kendini Anadolu rock ozanı olarak ifade ederek esas sanat anlayışını böylece ortaya koymuştur. Bu araştırmada da söz konusu anlayışla Cem Karaca’nın şarkılarında yer verdiği Türk halk edebiyatı unsurları çeşitli bakımlardan sınıflandırıldıktan sonra analiz edilmiştir. Araştırmanın çalışma materyali olarak sanatçının tüm albümleri seçilmiştir. Sanatçının şarkıları, doküman incelemesine tabi tutulduktan sonra sözleri kendisine ait olan eserlerde bulunan halk tasvirleri ve Türk halk edebiyatı unsurları kategorilere ayrılmıştır. Halk tasvirlerinde özellikle gurbetçiler, babalar, garibanlar, emekçiler, köylüler, ve burjuvalar öne çıkan temalar olmuştur. Türk halk edebiyatı unsurları bakımından ise sanatçının halk edebiyatı nazım birim ve biçimlerini kullandığı; söz konusu nazım biçimlerinin ahenk unsurlarına de yer verdiği görülmüştür. Ayrıca sanatçı, sayı ve pir motifleri gibi motifleri, tapşırmayı, atasözleri ve deyimleri de kullanmış, tasavvufi geleneği de şarkılarına yerleştirmiştir. Araştırmanın sonucunda bu bulgulardan hareketle Cem Karaca’nın biçimi farklı bir kökene dayansa da sanatının özünü Anadolu’ya ve Türk halk kültürüne bağladığı, geçmişte yaşayan ozanların geleneğini sürdüren bir temsilci olduğu değerlendirilmiştir.
Keywords
