غالب (Dec 2022)
مارکه؛ جلوه‌‌یی سنتی از اجرای عدالت ترمیمی در افغانستان
Abstract
امروزه، یکی از جدیدترین الگوهای حل‌و‌فصل قضایای جنایی، عدالت ترمیمی است. این امر، که مبتنی بر رفع کدورتِ به‌وجود‌آمده از پدیدۀ مجرمانه است، در قالب‌های مختلف ظهور می‌یابد. در افغانستان، یکی از رایجترین قالب‌های تبلور عدالت ترمیمی، مارکه است. مارکه آیبن شبه‌قضایی است که در میان مردمان هزاره در قسمت‌های مرکزیِ افغانستان، مرسوم است. پرسش این است که این فرهنگ، چه‌گونه به ترمیم مخاصمات پرداخته و چه پاسخ‌هایی برای حل‌و‌فصل قضایای جنایی به هم‌راه دارد؟ پاسخ به این پرسش از آن جهت مهم به نظر می‌رسد که مارکه، امروزه نیز رایج است و بخش وسیعی از مشکلات حقوقی و قضایی مردم در هزاره‌جات را حل‌و‌فصل میکند. یافته‌های تحقیق که از منابع کتاب‌خانه‌یی و با روش توصیفی - تحلیلی انجام شده است، نشان می‌دهند که مارکه از طریق ایجاد حلقه‌های هم‌دلی، زمینه‌سازی جریان عذرخواهی، اجرای ناغه‌گی و تحمیل تاوان برای جبران خسارت از قربانی، شیوۀ اثرگذار در کاهش نفرت‌های اجتماعی بوده و مدل مناسبی برای اجرای عدالت ترمیمی محسوب می‌گردد. این شیوه که با اهداف عدالت جزایی هم‌نوا است، در صورت اجرای هوش‌مندانه موجب بازپذیری بزه‌کار، بازتوانی قربانی و احساس امنیت جامعۀ محلی خواهد شد.
Keywords
