Majallah-i Zanān, Māmā̓ī va Nāzā̓ī-i Īrān (Oct 2012)
فراوانی علائم مثبت سوء مزاج ها از دیدگاه طب ایرانی در مبتلایان به افزایش خونریزی رحمی
Abstract
مقدمه: خونریزی غیر طبیعی یا افزایش خونریزی رحمی، شایع ترین علت مراجعه زنان در سنین باروری به پزشکان است. یکی از دلایل مهم ایجاد بیماری در مکتب طب سنتی ایران، سوء مزاج است. افزایش خونریزی رحمی در این طب با اصطلاحات کثرت یا افراط طمث شناخته می شود. مطالعه حاضر با هدف بررسی فراوانی علائم مثبت سوء مزاج ها از دیدگاه طب ایرانی، در مبتلایان به افزایش خونریزی رحمی انجام شد. روش‌کار: مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی از نوع مطالعه موارد می باشد. جامعه آماری آن شامل زنان بیمار در سنین باروری 15 تا 45 سال و مبتلا به افزایش خونریزی رحمی بود که با انجام آزمایشات و معاینه، در دسته خونریزی عملکردی رحم قرار می گرفتند. ابزار گردآوری داده ها، یک فرم محقق ساخته به صورت پرسشنامه- فرم اطلاعاتی بود. بخش پرسشنامه را بیمار تکمیل کرد و بخش فرم اطلاعاتی را محقق با مشاهده و معاینه تکمیل نمود. داده ها پس از گردآوری با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه 5/11) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در این مطالعه برای توصیف داده‌های گردآوری شده از شاخص‌های مرکزی و پراکندگی از جمله میزان‌ها، درصدها، جداول فراوانی و نمودارها استفاده شد. یافته‌ها: میانگین سنی افراد مورد مطالعه، 6/31 سال با انحراف معیار 5/9 بود. در این مطالعه، علائم هر یک از سوء مزاج های بدن (بنابر طبقه بندی موجود در کتاب اکسیراعظم)، به تفکیک به دست آمدند. علائمی که بیشترین فراوانی پاسخ را در هر یک از سوء مزاج ها داشتند، شامل: نبض سریع در سوء مزاج گرم، ادرار کمرنگ در سرد، احساس خستگی زیاد با شروع فعالیت در مرطوب، کم خوابی در یابس، نبض ممتلی در دموی، رنگ زرد چشم ها در صفراوی، نبض لین در بلغمی و تغییر رنگ ادرار در سوء مزاج سوداوی بود. همچنین سوء مزاج گرم (در بین سوء مزاج های ساده) و سوء مزاج بلغمی (در بین سوء مزاج های مادی) رتبه بالاتری را به دست آوردند. نتیجه‌گیری: نبض، رنگ چهره و رنگ ادرار بیمار سه جزء اصلی معاینه تعیین سوء مزاج های ساده است. در ضمن پرسش از غذاها، داروها و مکان هایی که بیمار با آنها راحت است یا احساس ناراحتی می کند (با اصطلاح انتفاع و تضرر در متون طب ایرانی) نیز اهمیت دارد.
Keywords
