Kafkasya Arap Edebiyatında Şeyh Şamil

Abstract

Gazavât veya Müridizm olarak isimlendirilen Kafkasyaʼnın Rus işgalcilere karşı direnişi Gâzi Muhammed ile başlamıştır. Gazavâtʼın başlamasından itibaren bu harekâta önderlik eden isimler Ruslarla beraber bölgedeki bazı siyâset ve ilmîye ehliyle de savaşmak zorunda kalmışlardır. Bu liderlerden olan Şeyh Şamil de sadece Ruslarla savaşmamış, aynı zamanda bölgede kendisine muhâlif olanlarla hem siyâsî hem edebî hem de ilmî alanlarda mücâdele vermiştir. Kurduğu İmâmet Devletiʼnin resmî dili olarak Arapça tercih edilmiş ve buna bağlı olarak Arapça ilmî ve edebî literatür oluşturulmuştur. Yaklaşık olarak otuz yıllık Şeyh Şamil Devleti döneminde bu Arapça ilmî literatüre katkıda bulunanlar olarak Muhammed Tâhir el-Karahî, Murtaza Ali el-Uradî, Abdurrahmân el-Gâzikumȗhî ve diğer âlimler öne çıkmaktadır. Bahsedilen müellifler fıkıh, târih ve edebî alanlarda eser vermiş âlimlerdir. Şeyh Şamil döneminden sonra Hasan Alkadârî de bu silsileye katılmıştır.

Keywords

• kafkasya
• şeyh şamil
• arapça
• methiye
• caucasia
• sheikh shamil
• arabic
• madîh (panegyric)
• hija (lampoon)