Ankara Medical Journal (Dec 2018)

D Tipi Kişilik Ölçeğinin Türk Toplumunda Geçerlilik ve Güvenirlilik Çalışması

  • Emine Öncü,
  • Sümbüle Köksoy Vayısoğlu

DOI
https://doi.org/10.17098/amj.497485
Journal volume & issue
Vol. 18, no. 4
pp. 646 – 656

Abstract

Read online

Amaç: D tipi kişilik sağlığı etkileyen risk faktörlerindendir. Çalışmanın amacı hemodiyaliz hastalarındageçerlilik ve güvenirliliği belirlenen D Tipi Kişilik Ölçeği’nin (D14) sağlıklı kabul edilen Türktoplumunda geçerlilik ve güvenirliğinin belirlenmesidir.Materyal ve Metot: Araştırma amaçlı örnekleme yöntemiyle belirlenmiş sağlıklı olduğu kabul edilen350 bireyle 18.01.2018‐ 10.04.2018 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri D14 Ölçeği,Depresyon Envanteri, Sürekli Kaygı Ölçeği, Düşmanca Tutum (Hostilite) Ölçeği ile elde edilmiştir. İlkuygulamadan dört hafta sonra 145 bireye D14 Ölçeği tekrarlanmıştır.Bulgular: Açımlayıcı faktör analizi sonucuna göre 14 maddeden oluşan ölçek orjinal forma benzerşekilde ‘negatif duygulanım’ ve ‘sosyal içe dönüklük’ olarak iki faktörlü bir yapı sergilemiştir. Ölçektoplam varyansın %50’sini açıklamaktadır. Ölçeğin faktör yükleri 0,76 ile 0,41, düzeltilmiş madde toplamkorelasyonları ise ‘negatif duygulanım’ için 0,44‐ 0,70; ‘sosyal içe dönüklük’ için 0,15 ile 0,65 arasındadeğişmektedir. Ölçeğin alt faktörlerine ilişkin Cronbach alfa güvenirlilikleri negatif duygulanım için0,85, sosyal içe dönüklük için 0,76’dır. Ölçek 4 haftalık zamana karşı stabildir (rho=0,75/ 0,77). Yapılandoğrulayıcı faktör analizi sonuçları, faktör yapısının veriyle uyumlu olduğunu ortaya koymuştur(χ2/sd=3,00, RMSEA=0,076, CFI=0,96, NFI=0,94, NNFI=0,95, GFI=0,92, AGFI=0,88). D tipi kişilikprevalansı %31,7’dir. D tipi kişiliğe sahip bireylerin depresyon, düşmanca tutum ve kaygı puanları, D tipiolmayanlara göre daha yüksektir (p≤0,001).Sonuç: Türk toplumunda sağlıklı görünen bireylerde D14 Ölçeği’nin geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğusonucuna varılmıştır. Ancak madde 3’ün ifadesinin değiştirilmesi ölçeğin iç turtarlılığını arttırabilir.Toplumda D tipi kişilik yapısının yaygınlığının belirlenmesi ve fiziksel, ruhsal sağlığa etkilerinideğerlendirmeye dönük çalışmaların yapılması önerilir.

Keywords