هنر و تمدن شرق (Dec 2020)
طراحی جواهر براساس شخصیت‌های زن در شاهنامه فردوسی
Abstract
چکیدهبه دلیل ورود الگوهای بیگانه در بازار جواهرات (زیورآلات)، نیاز به تولید آثاری است که دارای بار فرهنگی بوده و نیز بر هویت زن ایرانی تأکید کند. انتخاب «شاهنامه فردوسی» می‌تواند منبع الهام مناسبی باشد. از بین زنان شاهنامه، «رودابه» با بیشترین توصیف انتخاب شد. این پژوهش در راستای پاسخ به این سؤال است که چگونه می‌توان شخصیت اسطوره‌‌ای رودابه را برای طراحی جواهرات به کار برد و از روش داستان‌سرایی برای طراحی جواهر استفاده کرد؟ طراحی جواهر برای زن معاصر ایرانی با بهره‌گیری از الگوی زن اساطیری (رودابه) در راستای معرفی این کهن‌الگو صورت گرفت.در روش داستان‌سرایی، تمرکز نه به کارکرد محصول که به پیام آن معطوف است. روند پژوهش شامل دو فاز است، نخست اسطوره‌پژوهی و تعریف داستان مرتبط با آن (مطالعه و بررسی زنان شاهنامه، اولویت‌بندی آنان و انتخاب پرکاربردترین نمونه، استخراج نمادها و تعریف داستان براساس الگوی داستان‌های کلاسیک) و دوم مردم‌نگاری و ارزیابی (شناسایی الگوهای مشترک، تدوین مود‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌برد، تعریف چهار داستان برای کاربران و طراحی براساس داستان‌ها و مودبردها و در نهایت ارزیابی طرح‌ها توسط کاربران و انتخاب چهار طرح برتر). در ارزیابی آثار، امتیاز کاربران نشان داد که جواهرات طراحی شده می‌تواند حامل الگوهای اساطیری و معرف آن برای زن معاصر باشد. به نظر می‌رسد که استفادۀ مناسب از نمادها در طراحی و توجه به درک استفاده‌کنندگان از فرم‌ها، در تداعی مفهوم یک نماد اهمیت دارد و می‌توان با استفاده از روش داستان‌سرایی در جهت بهره‌وری از نمادهای کهن و اساطیری زنانۀ ایرانی برای طراحی مناسب و مطلوب زنان معاصر ایران بهره برد.
Keywords
